Ngưỡng tăng nhiệt nguy hiểm nhiều khả năng sẽ bị vượt qua trong khoảng từ năm 2027 đến năm 2042 — một giai đoạn ngắn hơn rất nhiều so với mức ước tính trước đây của Ủy ban Liên Chính phủ về Biến đổi Khí hậu của Liên Hiệp Quốc (IPCC) từ nay cho đến năm 2052. Trong một nghiên cứu do tạp chí Động lực học Khí hậu (Climate Dynamics) xuất bản, các nhà nghiên cứu thuộc Đại học McGill (Canada) giới thiệu một phương pháp mới chính xác hơn để dự báo nền nhiệt độ của Trái Đất. Dựa trên các dữ liệu lịch sử, phương pháp mới này giúp giảm sai lệch đáng kể so với các cách tiếp cận trước đây.
Từ nhiều thập kỉ nay, giới khoa học đã thực hiện các dự báo về tiến trình nóng lên toàn cầu bằng các mô hình khí hậu. Những mô hình này đóng vai trò quan trọng trong hiểu biết về khí hậu của hành tinh Trái Đất và xu hướng thay đổi của nó trong tương lai. Nhưng chúng chính xác đến mức nào?
Giải quyết sự thiếu chính xác
Mô hình khí hậu là các mô phỏng toán học của nhiều yếu tố tương tác và ảnh hưởng đến nền khí hậu của Trái Đất, như bầu khí quyển, đại dương, băng, bề mặt của đất, và Mặt Trời. Tuy các mô hình này được xây dựng trên cơ sở những hiểu biết tốt nhất hiện có về các hệ thống vận hành trên Trái Đất, chúng vẫn có độ thiếu chính xác nhất định khi được sử dụng để dự báo tương lai.
Ts. Bruno Tremblay – đồng tác giả của nghiên cứu trên – phát biểu. Ông là giáo sư Khoa Khoa học Khí quyển và Đại dương tại Đại học McGill:
“Những người hoài nghi về biến đổi khí hậu biện luận rằng các dự báo về hiện tượng nóng lên toàn cầu là không đáng tin cậy bởi vì chúng dựa trên những mô hình siêu máy tính sai lệch. Mặc dù những chỉ trích này là không có cơ sở, chúng cũng cho thấy cần thiết có những cách tiếp cận khác biệt và độc lập về việc dự báo các mức tăng nhiệt trong tương lai.”
Cho đến nay, quãng nhiệt rộng trong các dự báo chung gây khó khăn cho việc xác định kết quả trong các kịch bản giảm thiểu tổn thất khác nhau. Ví dụ như, nếu mật độ CO2 trong bầu khí quyển tăng lên gấp đôi, các Mô hình Tuần hoàn Tổng quát (General Circulation Models – GCMs) mà Ủy ban Liên chính Phủ về Biến đổi Khí hậu (Intergovernmental Panel on Climate Change – IPCC) sử dụng, dự báo một mức tăng nhiệt toàn cầu nhiều khả năng rơi vào khoảng 1,9 đến 4,5oC – một quãng nhiệt rộng mà ở ngưỡng thấp thì sẽ phản ánh biến đổi khí hậu ở mức trung bình, còn ở ngưỡng cao nhất sẽ là những biến động thảm khốc.
Một cách tiếp cận mới
Ts. Raphael Herbert – đồng tác giả nghiên cứu trên – cho biết. Raphael là một cựu nghiên cứu viên bậc sau đại học tại Đại học McGill, hiện đang làm việc cho Viện Alfred-Wegener ở Potsdam, Đức:
“Phương pháp tiếp cận mới của chúng tôi về dự báo nền nhiệt độ của Trái Đất được xây dựng dựa trên các dữ liệu khí hậu lịch sử, thay vì là những mối quan hệ lý thuyết được ghi nhận một cách thiếu khuyết bởi các Mô hình GCMs. Cách tiếp cận của chúng tôi cho phép ước lượng độ nhạy cảm và bất định của khí hậu từ những quan sát trực tiếp, với ít mặc định hơn.”
Trong một nghiên cứu thực hiện cho tạp chí Động lực học Khí hậu, các nhà nghiên cứu này đã giới thiệu mô hình Hàm Tỉ lệ Hồi đáp Khí hậu (Scaling Climate Response Function – SCRF) để dự báo nhiệt độ của Trái Đất cho đến năm 2100. Dựa trên các dữ liệu lịch sử, mô hình này tăng tính chính xác lên gấp đôi, so với cách tiếp cận mà IPCC hiện đang sử dụng. Trong khi phân tích kết quả, các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng nhiều khả năng Trái Đất sẽ chạm ngưỡng tăng nhiệt nguy hiểm (+1.5 độ C) trong khoảng từ năm 2027 đến 2042. Đây là một khoảng thời gian ngắn hơn rất nhiều so với ước lượng của các mô hình GCMs là từ nay đến năm 2052. Về ước tính trung bình, các nhà nghiên cứu cũng phát hiện thấy mức tăng nhiệt dự tính sẽ thấp hơn một chút, khoảng 10-15%. Tuy nhiên họ còn nhận thấy rằng “khoảng tăng nhiệt rất có khả năng sẽ xảy ra” trong mô hình SCRF cũng nằm trong khoảng dự báo của các mô hình GCMs, củng cố độ tin cậy cho các mô hình này.
Ts. Shaun Lovejoy – đồng tác giả nghiên cứu, là giáo sư Khoa Vật lý của trường Đại học McGill – nhận xét:
“Giờ đây khi các chính phủ cuối cùng cũng đã quyết định hành động để ứng phó với biến đổi khí hậu, chúng ta phải tránh tình huống các nguyên thủ tuyên bố rằng ngay cả những chính sách mềm yếu nhất cũng có thể giúp tránh khỏi những hệ quả nguy hiểm. Mô hình khí hậu mới của chúng tôi và những cải thiện ở thế hệ tiếp theo của nó cho thấy tình hình còn ngặt nghèo khó xoay xở hơn chúng ta tưởng.”
Phần chia sẻ ý kiến