Nếu bạn có đủ kiến thức và khả năng để nghiên cứu về mục đích và cách sử dụng nguồn năng lượng dồi dào đến từ nhiên liệu hóa thạch, kể từ thời điểm nó được khám phá ra vào năm 1859 (thực ra người Trung Quốc tìm ra dầu mỏ từ năm 347 sau Công Nguyên nhưng họ không biết cách sử dụng đại trà), thì sẽ thấy các sự thật như sau:

1. Những công nghệ phát minh đều được ứng dụng cho dầu mỏ và khí đốt. Rất ít các công nghệ sử dụng nguồn năng lượng khác được ứng dụng, ngoại trừ từ cách đây 5 năm khi con người nhận ra mối nguy hiểm của biến đổi khí hậu.
2. Những công nghệ phát minh hoạt động nhờ dầu mỏ và khí đốt chủ yếu được tạo ra để thỏa mãn các nhu cầu tiêu dùng cấp thấp, thừa mứa và lãng phí của con người. Chẳng hạn: một chiếc điện thoại thay đổi qua nhiều đời, nhưng vẫn phục vụ các nhu cầu truyền thông tin như nhau, và thậm chí càng về sau thì chất lượng thông tin càng tào lao và không nhất thiết phục vụ cho các nhu cầu cơ bản của cuộc sống con người. Xe hơi cũng vậy, mục đích là chuyên chở, nhưng càng về sau thì chỉ trang bị thêm các tiện nghi không cần thiết lắm. Chúng chỉ khơi gợi các nhu cầu không có thực của một số ít người có tiền mà thôi. Và càng tân tiến, càng chạy nhanh, thì càng tiêu tốn năng lượng sản xuất và tiêu thụ mà thôi, để phục vụ cho các nhu cầu đi lại không thực tế. Một chai nước uống cũng thế. Người ta có thể chuyên chở nước khoáng Fiji qua hàng nghìn cây số bằng nhiên liệu hóa thạch chỉ để thỏa mãn cơn khát của dân chúng có điều kiện.
3. Những công nghệ phát minh hoạt động nhờ nhiên liệu hóa thạch không được định giá đúng với khả năng sinh công của chúng. Hành tinh Titanic có lần phân tích giá trị thực của 1 thùng dầu thô tương đương với khoảng 10.000 USD. Nhưng chính vì đánh giá quá thấp nguồn nhiên liệu tưởng như vô tận này, cũng như đui mù không thấy được tác động nghiêm trọng của nó nếu đốt quá nhiều (sẽ dẫn đến ô nhiễm và tình trạng hâm nóng toàn cầu), nên loài người cứ tha hồ mà sử dụng cho sướng cái tôi và để thỏa mãn các nhu cầu cấp thấp của mình, không cần biết đến hậu họa về sau. Họ đã không tính cả đến các chi phí, tổn hại nếu nền khí hậu bị thay đổi vì hành vi tiêu thụ nguồn nhiên liệu này một cách vô tổ chức và lãng phí. Phí tổn thiệt hại của những cơn siêu bão, hạn hán khốc liệt, sốc nóng, băng tan, lũ lụt… phải được tính vào giá trị thật của từng thùng dầu thô. Đáng tiếc là điều đó đã không được thực thi vì sự tham lam vô độ của hệ thống này.
4. Đề cập đến hệ thống kinh tế hiện đại, thì nên phân tích kỹ cơ chế và cách hoạt động của nó. Gốc rễ của vấn đề nằm ở chỗ đó. Chính nguồn năng lượng dồi dào nhưng không được sử dụng một cách thông minh và sáng suốt đã sinh ra hệ thống kinh tế – chính trị – xã hội – dân sinh hiện tại. Sự giàu có thặng dư của nhiên liệu hóa thạch, mà được tích lũy bởi năng lượng mặt trời thẩm thấu vào hàng tỷ gốc cây rừng carbon, sau đó nhờ các biến động địa chất với áp suất địa tầng khủng khiếp từ hàng triệu năm trước đã dồn nén lại thành dòng máu đen cho con người đào lên và đốt nó, đã tạo ra chủ nghĩa tư bản thặng dư với nguồn tiền được bơm vào và sinh ra cực kỳ lớn. Hai yếu tố này song song kích hoạt và hỗ trợ cho nhau, đẩy mạnh nền văn minh của đào bới, tàn phá và tiêu diệt chính cơ thể sống là hệ sinh thái của hành tinh Trái Đất. Sẽ không thể có giải pháp nào, trừ khi nguồn nhiên liệu hóa thạch biến mất, hoặc lòng tham của con người không còn nữa. Thực ra, chuyện nhiên liệu hóa thạch cạn kiệt thì thực tế hơn là việc con người không còn tham lam nữa. Ngoài ra, chúng tôi phân tích để các bạn nhận ra rằng, nguồn lợi nhuận thặng dư của bất cứ “chủ nghĩa kinh tế nào của loài homo sapiens” đều bắt nguồn từ sự dư thừa năng lượng được kết tụ trong một nguồn nhiên liệu nào đó. Và nếu cho rằng sự dư thừa đó rất dồi dào và không bao giờ cạn là không đúng. Như đã phân tích ở trên, năng lượng đến từ nguồn nhiên liệu hóa thạch mà con người đang sử dụng đã được kết tụ từ hàng triệu năm tiến hóa và thẩm thấu từ năng lượng mặt trời, với lực ép mạnh mẽ đến từ các biến động địa tầng. Chúng ta cần hiểu rõ điều đó để nhận ra rằng, chẳng có sự kiện nào đi quá nguyên tắc hài hòa của tự nhiên cả. Lẽ ra con người phải hiểu điều đó trước khi cân nhắc sử dụng chúng.
5. Cứ cho là con người có 3 thế kỷ để sử dụng nhiên liệu hóa thạch và xây dựng nền văn minh của mình trước khi đối mặt với các cuộc khủng hoảng nghiêm trọng. Thế thì, khi nhiên liệu hóa thạch đã cạn kiệt và nền văn minh dựa trên nguồn năng lượng này kết thúc, cuối cùng chúng ta đã gặt hái được thành quả nào. Chúng tôi nghi ngờ con số đó là ZERO TRÒN TRĨNH – giống như câu thành ngữ “của thiên trả địa” mà thôi. Và điều quan trọng nhất chính là con người đã không thể học được cách sống chung với nhau, sống bình an và hạnh phúc bên nhau, sống bền vững với các chủng loài khác. Các phát minh công nghệ của họ dựa trên nhiên liệu hóa thạch chỉ đẩy từng cá thể trong loài homo sapiens ra xa nhau mà thôi. Càng hiện đại, thông tin giả dối để phục vụ cho các mưu đồ kinh tế – chính trị càng nhiều. Càng chạy nhanh và đi xa, con người càng ngăn cách với nhau. Càng giàu có, họ càng dễ nổi lòng tham, cạnh tranh khốc liệt và gây chiến tranh. Mức độ tàn phá và chia rẽ càng khủng khiếp, tỷ lệ thuận với mức tiêu thụ nhiên liệu hóa thạch. Nói hỏa ngục bắt nguồn từ lòng đất theo nghĩa đen không phải là không đúng.

Thế thì giải pháp nằm ở đâu? Xin thưa là trong quá khứ, đã qua rồi.

Lẽ ra, với với một nguồn nhiên liệu giàu năng lượng như vậy, con người phải thận trọng sử dụng và biết tiết kiệm, định giá đúng thứ ngọn lửa trời cho này. Họ sẽ biết dùng dầu mỏ – khí đốt để hỗ trợ cho các nhu cầu căn bản cần thiết của toàn thể dân số. Họ sẽ chia đều thứ tài nguyên quan trọng này cho mọi người để tất cả đều có được sự phát triển cân bằng và công bằng. Họ sẽ không đánh đổi công nghệ dùng nhiên liệu bẩn lấy hệ sinh thái sống động đang hiệu diện xung quanh họ, là cái nôi sinh ra họ, và cũng chính là nguồn gốc của nguồn nhiên liệu đó. Họ sẽ phát triển song song các công nghệ sử dụng nguồn năng lượng khác, thậm chí đẩy mạnh các công nghệ khai thác nguồn năng lượng sạch và bền vững khác dựa trên số vốn nhiên liệu hóa thạch này, để rồi đưa nền văn minh tiến sang một nấc phát triển năng lượng khác hài hòa và lâu dài hơn. Nhưng không. Sự thật là chúng ta đã sử dụng mọi thứ tài nguyên rất lãng phí. Chúng ta bóc lột chúng, cũng giống như chúng ta đã bóc lột anh chị em và đồng loại qua nhiều thế kỷ tiền sử và phong kiến. Chúng ta đi vào giai đoạn văn minh tư bản, xâu xé nhau bởi hai cuộc đại thế chiến, sinh ra các mâu thuẫn gọi là “đấu tranh giai cấp” và “chủ nghĩa cộng sản”, tiếp tục tàn sát và kèn cựa với nhau. Giờ đây, đứng trước đại dịch và cuộc khủng hoảng khí hậu, chúng ta lại chuyển qua đe dọa sẽ dùng vũ khí hạt nhân để hủy diệt tất cả và xóa đi bàn cờ địa chính trị. Nhìn lại thì thấy rằng, loài người chẳng thoát ra khỏi thời kỳ mông muội và súc vật. Chúng ta chẳng đạt được bất cứ thành tựu đáng kể nào cả. Chúng ta chỉ đơn giản đi vào một thời kỳ bùng nổ dân số vì thừa mứa lương thực và tiện nghi xa xỉ. Như một ngọn lửa chợt bùng lên và chóng tàn, sự phát triển của loài người chẳng qua chỉ để tô đậm và chứng minh thêm bản chất thật của con người, được phản ánh hoàn toàn qua chiều kích lịch sử chỉ bằng 3 giây của toàn bộ khoảng thời gian hành tinh Trái Đất được hình thành và tồn tại cho đến hôm nay (tức là 4,5 tỷ năm).

Thế đấy, trí óc của loài homo sapiens – một chủng loài tự xưng mình là “người tinh khôn” – chỉ bùng nổ ngắn hạn và sớm tàn lụi trong phạm vi bản năng động vật của chúng. Phần đông chúng ta không biết sử dụng ngọn lửa Prometheus như thế nào cho đúng, Chúng ta không biết trân trọng những giá trị duy nhất và độc đáo của Tạo Hóa. Chúng ta muốn vươn lên làm Chúa tể, kiêu ngạo tự xưng mình là “thông minh và trí tuệ”, nhưng không hề chịu kiên nhẫn học cách sống của Tự Nhiên. Chúng ta rồi sẽ phải trả giá cho điều đó. Một sự mất cân bằng sẽ được bù đắp bởi những thay đổi lớn để tái lập cân bằng. Những gì xấu xa được tạo ra bằng lửa, thì rồi cũng sẽ được thanh luyện và hủy đi bằng lửa. Những thứ vượt qua giới hạn sẽ được đẩy lùi lại cho đúng mức. Con cháu của chúng ta sẽ trả giá thay cho sự tiêu dùng vô độ của cha ông chúng. Và đây là thời điểm để chúng ta hãy cúi đầu nhận lỗi và ăn năn sám hối – trước Tạo Hóa, trước bản thân mình, và trước các thế hệ tương lai. Ai không hiểu được điều đó, thì không xứng đáng làm NGƯỜI.