Sau khi bỏ công tổng hợp tất cả những dược phẩm có khả năng chữa trị căn bệnh do virus Covid-19 gây ra, tại:

Hôm nay, tôi tiếp tục viết bài này để nhấn mạnh tiềm năng của Choloroquine, một dược chất đã được chú ý liệt kê vào danh sách trên, sau khi Trung Quốc có các công bố khoa học từ đầu tháng 2/2020, các bác sĩ Pháp đã xác nhận về tính hữu dụng trị liệu nCoV và người Mỹ cũng bắt đầu nhắc đến phương thuốc này.

Vậy tại sao chloroquine, hydroxychloroquine lại được quan tâm đến như thế?

1. Chloroquine/hydroxychloroquine là một dạng tổng hợp của aminoquinoline – một dược chất có nguồn gốc từ Quinine (Cây thuốc Ký Ninh chống bệnh sốt rét), có tác dụng bó chặt chuỗi DNA của vi sinh vật đơn bào hoặc ký sinh trùng, và chống lại quá trình sản xuất DNA và RNA cũng như sự tổng hợp protein xảy ra sau đó. Nó cũng có tác dụng thay đổi độ pH của thể nội bào (endosomes) và tạo ra hiệu ứng ức chế đáng kể quy trình lây lan của virus vào tế bào của vật chủ thông qua đường xâm nhập vào thể nội bào.

Hiện Chloroquine Phosphate – một dược chất của Chloroquine – đã được chứng minh tác dụng lâm sàng từ hơn 80 năm nay, có thể được sản xuất dễ dàng ở khắp mọi nơi, sẵn sàng để ứng dụng vào trị liệu, và không phải trả bất cứ phí tổn nào về mặt bản quyền chế tạo thuốc. Nếu Chloroquine Phosphate – hoặc hydroxychloroquine dưới tên Plaquenil, một biệt dược chứa 600mg hydroxychloroquine/viên – có thể được chọn là dược liệu để chống nCoV, thì đó là tin vui cho người nghèo trên toàn cầu.

2. Một lý do khác chính là Chloroquine có tác dụng đưa ion kẽm (Zinc) vào tế bào vật chủ để ngăn chặn RNA của virus có thể sao chép và nhân lên trong thể nội bào. Tôi sẽ giải thích các nguyên lý dựa theo các báo cáo khoa học chính thức, như sau:

• Ở tình huống bình thường của quy trình sinh lý học phân tử bên trong một nhân tế bào của cơ thể con người, chúng ta sẽ thấy có chuỗi DNA (một cao phân tử sinh học có dạng chuỗi xoắn kép, được cấu thành từ bốn loại đơn phân nucleotide, mang thông tin di truyền ở sinh vật), có quy định những mã gene nhất định. Các mã gene này có thể được sao chép lại thành các đoạn di truyền chuỗi đơn RNA, bằng các polymerase (chuỗi enzyme có nhiệm vụ tổng hợp các đoạn ARN mới là bản sao của trình tự DNA/RNA ban đầu). Sau khi được sao chép và cắt ra từ DNA, các ARN này sẽ di chuyển ra khỏi nhân tế bào, được đánh dấu bởi 5 nucleotide ở đầu chuỗi (có nhiệm vụ mở đoạn di truyền) và 3 nucleotide ở cuối chuỗi (có nhiệm vụ đóng đoạn di truyền), và sẵn sàng cho các ribosomes (bộ máy chính của quá trình sinh tổng hợp protein bên trong cơ thể) đến để đọc các mã trên RNA và dịch/chuyển mã RNA thành những amino acid, rồi những amino acid này kết hợp với nhau thành chuỗi liên kết peptide dài, liên tục và không phân nhánh (gọi là polypeptide), và các polypeptide kết hợp với nhau thành các proteins (còn gọi là chất đạm trong cơn thể). Protein chính là thành phẩm enzyme của quá trình hoạt động của một tế bào. Nó cấu thành các sợi actin và myosin (sắp xếp với nhau thành các đơn vị co-duỗi cơ ). Nó thu hút oxygen từ các hồng cầu. Nó thực hiện tiến trình trao đổi chất bên trong cơ thể. Nó chính là những enzyme góp phần vào quy trình thủy phân glucoza – một quá trình hóa học cho phép hô hấp và chuyển hóa tế bào, đặc biệt là bằng cách phân hủy glucose (Glycolysis). Tất cả những tiến trình này đã và đang xảy ra để nuôi sống và phát triển cơ thể con người.
• Giờ đây, trong trường hợp coronavirus tấn công và xâm nhập vào được một tế bào trong cơ thể con người, nó sẽ có mã di truyền riêng (một đoạn chuỗi đơn RNA), cũng có 5 nucleotide ở đầu chuỗi và chỉ 1 chuỗi polynucleotide ở cuối đoạn. Trong nguyên sinh chất (cytosol) của tế bào, đoạn RNA của virus cũng sẽ được các ribosomes đọc và chuyển dịch như các RNA cắt ra từ tế bào vật chủ, nhưng lần này thì hoàn toàn khác. Chẳng có protein nào được tạo ra cả, chẳng có bất cứ lợi ích nào cho cơ thể vật chủ cả. Thực ra, đoạn ARN của virus có thêm đặc tính của một chuỗi enzyme có nhiệm vụ tổng hợp các đoạn ARN mới là bản sao của trình tự ARN ban đầu – còn gọi là RNA-depended RNA polymerase (RdRp). Nếu các bạn đọc kỹ bài phân tích TỔNG QUAN VỀ CÁC LOẠI THUỐC CHỮA TRỊ TẠM THỜI NCOV của tôi, thì sẽ hiểu rằng thuốc Favilavir (dược phẩm duy nhất được Trung Quốc thông qua chính thức để chữa trị nCoV) sẽ có tác dụng ức chế quá trình này – tức là ức chế RdRp. Quay lại điểm chính vừa nhắc đến ở trên, chuỗi enzyme RdRp sẽ khiến ribosomes đọc mã ARN của virus và nhân nó lên (sao y) làm nhiều bản, khiến các đoạn di truyền của virus tăng nhanh trong thể nội bào, tạo ra nhiều virus mới trong cơ thể con người, phá hủy tế bào khỏe và phát tán lây nhiễm khắp nơi.
• Vậy điều gì có thể chặn đứng enzyme RdRp này của virus. Xin thưa rằng đó là ion kẽm (Zn²⁺). Ion Zn²⁺ có thể chặn đứng hoạt động của RdRp và làm cho tiến trình sao y mã di truyền của virus hoàn toàn bất khả thi. Vấn đề chính là làm sao có thể đưa loại ion kẽm này vào bên trong nội thể tế bào khỏe mạnh của vật chủ, vì đây là một loại ion dương 2 electron ở vòng ngoài của nguyên tử và màng tế bào không thể thẩm thấu (cho phép) loại ion này đi vào trong tế bào. Ion Zn²⁺ chỉ có thể đi vào nội bào nhờ một “thể mang ion” (gọi là ionophores), để ion này tác động ngăn chặn enzyme RdRp. Vậy đâu là cơ sở khoa học của những phân tích trên?

Đầu tiên, tôi mời các bạn xem một báo cáo khoa học được công bố trên Tạp chí PLOS Pathogens từ tháng 11/2010, mang tựa đề “Zn²⁺ Inhibits Coronavirus and Arterivirus RNA Polymerase Activity In Vitro and Zinc Ionophores Block the Replication of These Viruses in Cell Culture” (nghĩa là “Ion Zn²⁺ có tác dụng ức chế hoạt động của enzyme RNA ở Coronavirus và virus gây rối loạn hô hấp trong ống nghiệm, và thể mang ion kẽm có thể chặn đứng quá trình nhân bản của các loại virus này trong môi trường nuôi cấy tế bào”). Xem:

Đây là công trình nghiên cứu của giới khoa học Hà Lan và Mỹ. Khi nhìn vào một trong những biểu đồ của bài nghiên cứu, thì chúng ta có thể nhận ra rằng một khi mật độ của ion Zn²⁺ gia tăng bên trong tế bào vật chủ, thì lượng enzyme RdRp của RNA của SARS-CoV (coronavirus gây bệnh SARS) sẽ giảm xuống nhanh chóng, cho thấy lượng kẽm bên trong tế bào sẽ chặn đứng enzyme quan trọng này cho tiến trình sao y RNA của virus.

Vậy, như đã phân tích ở trên, để tế bào trong cơ thể hấp thu được ion kẽm (Zn²⁺), cần phải có một cách nào đó. Ví dụ như khi chúng ta uống sinh tố hoặc ăn thực phẩm có bổ sung kẽm chẳng hạn, kẽm sẽ vào máu và chúng ta sẽ cần một chất nào đó để đưa kẽm từ bên ngoài tế bào, qua màng tế bào để vào trong dịch nội bào, vào nguyên sinh chất (cytosol) của tế bào để tiến hành hoạt động chặn đứng quá trình sao y RNA của virus. Những gì chúng ta cần sẽ là một thể ion nào đó, hoặc một chất có cơ chế mở cánh cửa ở lớp màng tế bào để đưa kẽm vào bên trong nội bào, tập trung và đưa mật độ kẽm lên cao tại đó, và tiêu diệt enzyme RdRp.

Thật lạ lùng là đã có một nghiên cứu như vậy liên quan đến Chloroquine từ giới khoa học Trung Quốc và Mỹ từ tháng 10/2014, mang tựa đề “Chloroquine Is a Zinc Ionophore” (nghĩa là “Chloroquine là một Thể mang Ion Kẽm”). Xem:

Điều thú vị chính là trong nghiên cứu này, các tác giả không hề nghĩ rằng nó có tác dụng đối với việc chữa trị coronavirus. Họ cũng chẳng hề biết rằng, thực ra, nguyên tố kẽm có tác dụng ngăn chặn enzyme sao y RNA của coronavirus. Thật ra, điều họ đang tìm kiếm chính là kẽm có thể làm cho một số tế bào ung thư tự ăn chính mình trong các tiêu thể lysosomes (một loại bào quan của các tế bào nhân thực. Chúng chứa các enzyme thủy phân các đại phân tử. Chúng được tạo ra ở bộ máy Golgi. Các tiêu thể được sử dụng cho tiêu hủy các đại phân tử qua quá trình thực bào (sự tiêu hóa của các tế bào), từ quá trình tái sử dụng của chính các tế bào (ở đó các thành phần già nua ví dụ như ty thể hư hỏng được phân hủy liên tục và được thay thế bằng các thành phần mới, các protein của các thụ thể cũng được tái sử dụng), và đối với quá trình tế bào chết do tự thực bào, một dạng của quá trình chết được lập trình (hay quá trình tự hủy được lập trình của tế bào), có nghĩa là tế bào tự tiêu hóa lấy chúng). Nói cách khác, khi nghiên cứu về Chloroquine, họ hy vọng các tế bào ung thư tự tiêu biến và bị phân hủy. Nhưng rõ ràng là, nghiên cứu này đã mở ra một cái nhìn mới về tác dụng “chuyên chở” ion kẽm của Chloroquine vào trong tế bào vật chủ.

Họ đã sử dụng Chloroquine diphosphate với cấu trúc phân tử như sau:

và sử dụng chất này đưa lượng ion kẽm của Kẽm Clorua (ZnCl₂) đi vào trong tế bào ung thư và đo lường mật độ ion này có ở trong nội thể tế bào bằng cách theo dõi ánh xạ huỳnh quang của kẽm (FluoZin-3), như ở biểu đồ và hình ảnh dưới đây:

Trục tung của biểu đồ trên là lượng ánh xạ huỳnh quang của ion kẽm được phát hiện ra, ở các mức tỷ lệ phần trăm cao nhất. Trục hoành của biểu đồ là lượng Chloroquine được bơm vào màng ngoài tế bào. Cột biểu đồ màu trắng đại diện cho lượng ZnCl₂ ở bên trong tế bào và có mật độ 5 µM, còn cột biểu đồ màu đen biểu thị lượng ZnCl₂ ở bên ngoài màng tế bào và có mật độ 50 µM. Dựa vào đó, chúng ta có thể nhận ra rằng, trong tình huống bình thường (mốc số 0.0 của lượng Chloroquine trên trục hoành), lượng kẽm đi vào trong tế bào là thấp nhất. Khi gia tăng lượng Chloroquine, các mức mật độ của ZnCl₂ ở bên ngoài và bên trong tế bào tăng lên tương ứng. Và đó là sức mạnh dược lực của Chloroquine – vị thuốc đã được hàng triệu người trên thế giới sử dụng và biết rõ các tác dụng phụ của nó.

Nếu nhìn vào thêm một hình ảnh dưới đây, chúng ta có thể thấy rõ hơn tác dụng mở cửa lớp màng tế bào để đưa kẽm vào bên trong nội thể bào của Chloroquine:

Ở trạng thái bình thường không có sự hỗ trợ của Chloroquine, lượng ánh xạ huỳnh quang của ion kẽm bên trong tế bào rất ít (tại hàng FluoZin-3, ô số 2 từ trái sang), dù được bơm vào 50 µM ZnCl₂. Tuy nhiên, nếu có sự tham gia của 300 µM Chloroquine, thì chỉ cần 5 µM ZnCl₂ mà thôi, chúng ta sẽ thấy ánh xạ huỳnh quang của kẽm thấm vào được bên trong tế bào xuất hiện rất nhiều (ô số 3 từ trái sang). Điều tương tự cũng xảy ra với lượng 50 µM ZnCl₂.

Trong phần kết luận của nghiên cứu trên, nhóm tác giả đã khẳng định như sau:

Chloroquine là một thể mang ion kẽm, dựa trên việc phát hiện các lượng lớn kẽm gia tăng đáng kể bên trong nội bào, khi cả kẽm và chloroquine đều được thêm vào trong môi trường nuôi cấy tế bào.

Vâng, nếu chloroquine có tác dụng làm thay đổi độ pH bên trong thể nội bào (endosomes) và tạo ra hiệu ứng ức chế đáng kể quy trình lây lan của virus vào tế bào của vật chủ thông qua đường xâm nhập vào thể nội bào, thì nó cũng đóng vai trò chuyên chở ion kẽm (Zn²⁺) để ức chế một enzyme quan trọng (RdRp) đóng vai trò nhân bảo RNA của coronavirus. Nếu một người khỏe mạnh, ăn uống đầy đủ chất (trong đó có bổ sung vitamin và kẽm), thì khi bị tấn công bởi nCoV và được điều trị bằng chloroquine, lượng kẽm có sẵn trong cơ thể sẽ được đưa vào trong các tế bào bị nhiễm virus và chặn đứng quá trình nhân lên của virus trong toàn bộ cơ thể.

Chúng ta nên nhớ rằng, bắt đầu từ ngày 13/2/2020, Hàn Quốc đã công bố họ bắt đầu trị nCoV bằng chloroquine. Xem:

Trong tình trạng rất nhiều người bắt đầu lây nhiễm nCoV trong cộng đồng, các bác sĩ Hàn Quốc đã ghi rõ những kinh nghiệm như sau:

• Nếu bệnh nhân còn trẻ, trong tình trạng khỏe mạnh và chỉ biểu hiện một vài triệu chứng nhẹ mà không nghiêm trọng lắm khi nhiễm nCoV, thì bác sĩ chỉ nên theo dõi họ mà không cần dùng liệu pháp và thuốc chống virus.
• Nếu sau 10 ngày kể từ khi ngã bệnh (có biểu hiện bệnh lý) và triệu chứng bệnh vẫn nhẹ, thì bác sĩ cũng không nên dùng liệu pháp và thuốc chống virus.
• Tuy nhiên, nếu bệnh nhân già yếu và đang bước vào tình trạng nguy kịch, thì bác sĩ nên xem xét các liệu pháp và thuốc chống virus. Và khi đã xem xét tình trạng bệnh nhân và quyết định dùng cách điều trị này, thì họ phải tiến hành càng sớm càng tốt. Phần kê đơn có thể bao gồm: 400mg lopinavir/100mg ritonavir (tức hai viên thuốc Kaletra, uống 2 lần mỗi ngày), hoặc là dùng 500mg chloroquine qua đường miệng một lần một ngày. Vì chloroquine không có sẵn tại Hàn Quốc nên họ đã phải dùng hydroxychloroquine thay thế, với liều 400mg uống 1 lần/ngày. Ngoài ra, họ còn cho biết việc dùng chung lopinavir/ritonavir với chloroquine không đem lại hiệu quả nào đáng kể, mà còn có thể dẫn đến chứng loạn nhịp tim, nhảy điện tâm đồ (QT interval) và dẫn đến đột tử vì suy tim.

Vâng, đó là liệu pháp của Hàn Quốc khi họ phải đối mặt với đại dịch nCoV. Và họ đã học hỏi được điều này từ các báo cáo y tế của người Trung Quốc. Điều này tôi đã phân tích trong bài viết trước rồi. Chỉ có khác là giới bác sĩ Trung Quốc dùng liều cao hơn: 500mg chloroquine phosphate, uống hai lần/ngày trong vòng 10 ngày cho cả bệnh nhân có triệu chứng nhẹ, vừa phải và nguy kịch vì nhiễm nCoV. Liệu pháp này chỉ không dùng cho bệnh nhân có tiền sử bệnh chống chỉ định chloroquine mà thôi. Xem:

Hãy nhớ rằng, bắt đầu từ tháng 3/2020 (chính xác là ngày 10/3/2020), số case nhiễm nCoV ở Italia và Hàn Quốc đều bắt đầu tăng cao gần như tương đương nhau: 7.513 case ở Hàn Quốc và 9.172 case ở Italia. Tuy nhiên, số người chết ở Hàn Quốc tính đến thời điểm đó chỉ có 54 người, trong khi con số tử vong ở Italy lên đến 463. Cho đến ngày hôm nay (24/3/2020) cũng vậy, số chết ở Hàn Quốc là 120 người trong khi ở Italy là 6.077 người. Trong khi đó, không có dữ liệu nào cho thấy Italy áp dụng chloroquine/hydroxychloroquine vào liệu pháp của mình cho đến thời gian gần đây. Hydroxychloroquine có thể bớt gây sốc và bớt độc cho tế bào hơn so với Chloroquine.

KẾT LUẬN

Với các phân tích trên cơ sở khoa học (chứ không phải vì thằng Donald Trump nói), chúng tôi vẫn hy vọng mở ra cho các bạn một cái nhìn đầy đủ về dược liệu hứa hẹn này (hydroxychloroquine/chloroquine), vì nó sẵn có, rẻ tiền và dễ sản xuất. Bất cứ quốc gia nào cũng có thể ứng dụng thuốc này vào chữa trị nCoV.

Ngoài ra, sinh tố kẽm cũng sẽ là một bước tiến quan trọng khi sử dụng cùng hydroxychloroquine/chloroquine. Điều đó chứng minh rằng, một cơ thể khỏe mạnh, đầy đủ chất với hệ miễn dịch tốt vẫn có thể chiến thắng và vượt qua coronavirus. Vì vậy, các bạn hãy ăn các loại thực phẩm có chứa kẽm và giàu kẽm để thúc đẩy hệ miễn dịch, như được liệt kê tại đây:

Tuy nhiên, các bạn cũng đừng tự ý mua hay trữ hydroxychloroquine/chloroquine, đừng tự ý uống các loại thuốc này để phòng nCoV hoặc tự chữa bệnh. Điều đó rất nguy hiểm, vì mỗi loại thuốc đặc trị luôn phụ thuộc vào phác đồ điều trị và liều dùng. Các loại thuốc cũng cần được bác sĩ hướng dẫn kê toa, vì nếu uống quá liều thì sẽ gây sốc thuốc, hại cơ thể và nguy hiểm đến tính mạng.

Tôi hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn hiểu hơn về một trong những dược liệu có tiềm năng chữa trị nCoV, hiểu về cơ chế tấn công của coronavirus, hiểu rằng cần phải nâng cao hệ miễn dịch của mình bằng ăn uống đủ chất – đặc biệt là kẽm, để chuẩn bị đối đầu thật tốt trước đại dịch nCoV. Thực ra, hệ miễn dịch mạnh khỏe chính là điều kiện nội tại quan trọng nhất để chống lại phần lớn các căn bệnh của thế kỷ.