Trong một cuộc cãi lộn, tranh giành lợi ích, đánh nhau chảy máu đầu, mọi thứ xấu xa sẽ lòi ra không sớm thì muộn đối với cả hai bên.

Việc Tập Cận Bình đi thăm một nhà máy sản xuất đất hiếm tại tỉnh Giang Tây (Trung Quốc) sau khi Mỹ chặn lại toàn bộ nguồn cung cấp phần mềm và phần cứng đối với thương hiệu Huawei cho thấy các sự thật sau:

1. Đất hiếm không phải “hiếm” theo nghĩa đen của nó, mà là khi khai thác và trích xuất với quy mô công nghiệp, con người phải dùng rất nhiều hóa chất, gây ô nhiễm môi trường nặng nề. Vì thế, nó “hiếm” là vì để sản xuất ra được cần trả giá nặng nề về sự sống và tính mạng con người. Hóa ra, từ trước đến giờ, chính quyền Trung Quốc chịu hy sinh “đất nước” của họ là để bán mình và môi trường sống của người dân cho đồng USD của tư bản Mỹ, để sản xuất hơn 95% lượng đất hiếm của thế giới, vì 80% lượng đất hiếm Mỹ nhập khẩu là từ Trung Quốc.

2. Hóa ra tất cả những chiếc điện thoại của Apple, Samsung, Nokia, máy tính của Dell, HP, chip xử lý của IBM, Intel, Qualcomm, AMD, Toshiba, Texas Instruments, Broadcom, pin lithium của Tesla, Sunpower, các hệ thống máy chủ của Amazon, Google, Facebook, Microsoft… đều tồn tại và hoạt động được là nhờ bệnh ung thư, máu, nước mắt và mạng sống của người dân khai mỏ đất hiếm Trung Quốc.

3. Hóa ra những hình ảnh “sạch sẽ”, “bảo vệ môi trường”, “xanh tươi”, “phát triển bền vững” mà phương Tây và Mỹ vẫn tự hào rêu rao về nền kinh tế và xã hội của họ chủ yếu là nói láo, là giả dối, là đạo đức giả. Họ giữ gìn đất nước của họ, phát triển một xã hội trong sạch, tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ, nhưng lại đổ tiền khai thác và tàn phá môi trường của những nước nghèo khác, ủng hộ các thể chế độc tài đè đầu cưỡi cổ dân chúng, đàn áp quyền được sống trong một môi trường lành mạnh.

Điều đó cũng giống như chuyện Mỹ, Canada, Châu Âu xuất khẩu rác thải qua Trung Quốc và các nước Đông Nam Á hơn một thập niên vừa qua dưới danh nghĩa của mỹ từ “Tái chế”. Vâng, nhà giàu rất sạch sẽ vì họ ăn tiêu nhiều, và sau đó chi tiền để vứt rác qua nhà người khác. Và ai cũng hiểu rằng tiền vứt rác thì rẻ hơn rất nhiều so với chi phí tái chế và môi trường phải đánh đổi. Đồ nhựa của đám dân chúng tại các nước nghèo chủ yếu là từ nhựa tái chế trong thứ rác thải của dân giàu có phương Tây. Môi trường của các quốc gia nghèo bị tàn phá vì rác tiêu dùng sau khi các hãng FMCG phương Tây như CocaCola, Pepsi, P&G, Unilever nhập khẩu phong cách sống “single-use” của họ, khiến cả xã hội bị cuốn vào guồng máy xả rác. Mọi sự trở nên căng thẳng cho đến khi Trung Quốc ra lệnh cấm nhập rác từ Mỹ và Châu Âu. Rác đổ qua Đông Nam Á. Mới tuần trước, đến lượt Philippines đe dọa rút quan hệ ngoại giao với Canada nếu người Canada không thu về 69 container rác đã đẩy qua đảo quốc này một cách phi pháp.

4. Hóa ra, bây giờ trong cuộc chiến thương mại và cạnh tranh thị trường, các nước như Philippines, Trung Quốc, Malaysia đang sử dụng con bài rác thải và môi trường bẩn để ăn thua đủ với Mỹ và Châu Âu. Ai hiểu vấn đề và có tầm nhìn vào tận gốc rễ của cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung, thì có thể nhận ra rằng, mọi sản phẩm làm ra có giá thành thấp, thu lợi nhuận cao, làm giàu cho top 1% thương hiệu tư bản (ở Mỹ, Châu Âu, và cả Trung Quốc) chủ yếu là nhờ môi trường bị tàn phá, nguồn nhân lực và lao động rẻ bèo, và phong cách sống tiêu dùng thả ga được ngành truyền thông tiếp thị phương Tây tuyên truyền và cổ động cho đám dân chúng hùa theo.

5. Hóa ra, các tập đoàn tư bản phương Tây xúm lại đánh thằng Huawei (mà thật ra là Trung Quốc) là vì nó dám ăn cắp bản quyền, tài sản sở hữu trí tuệ, dùng nguồn lao động rẻ của chính Trung Quốc, tàn phá môi trường của chính Trung Quốc để sản xuất hàng hóa công nghệ của chính Trung Quốc, cạnh tranh, giành miếng ăn thị trường toàn cầu. Vậy khác nào Trung Quốc chỉ nên tàn phá môi trường của mình, lao động rẻ mạt để phục vụ cho nền kinh tế phương Tây thì là mọi bên ổn thỏa, dĩ hòa vi quý? Hóa ra, các bản quyền công nghệ, tài sản sở hữu trí tuệ, tiền bạc lợi nhuận trên thị trường có giá trị hơn cả môi trường sống thiên nhiên, nền khí hậu, và cả hành tinh Trái Đất này?

6. Những thằng dân “cao cấp” Việt Nam đi qua nước ngoài ca tụng chính sách của Donald Trump, tung hô Tập Cận Bình, ủng hộ chiến tranh thương mại, ca tụng về lối sống sạch sẽ, xanh tươi, bảo vệ môi trường của Mỹ, Châu Âu và ngay cả tại một số thành phố “sạch” ở Trung Quốc, nên nhìn lại đồng bào tội nghiệp của mình – những người nông dân và ngư dân nghèo, thấp cổ bé họng, đang trả giá cho guồng máy lợi nhuận của tư bản nông nghiệp, công nghiệp, xả thải và làm bẩn môi trường. Chắc chắn chúng nó chỉ biết hưởng thụ một nếp sống văn minh sạch sẽ bề ngoài, nhưng không bao giờ hiểu được sâu sắc rằng, loài Homo Sapiens, bao gồm kể cả chúng, đều sống trên cùng một hành tinh, có biển, không khí liên thông với nhau. Vì thế, cho dù chúng có giữ nhà sạch sẽ và xanh tươi bằng cách chọn lọc và vứt rác qua nhà người khác, xây nhà máy xả thải khí nhà kính ở nơi xa xôi… thì một ngày nào đó, rác cũng sẽ trôi đến nhà chúng, phổi của chúng cũng sẽ phải hít khí bẩn, món ăn trên bàn của chúng cũng sẽ nhiễm độc vì chất thải.

7. Cuộc chiến thương mại chưa đi đến hồi kết, Trung Quốc chưa sập, Mỹ chưa thắng cuộc, thì hệ sinh thái toàn hành tinh đã sụp đổ, biến đổi khí hậu đã quét sạch giống loài tham lam nhất ra khỏi Trái Đất. Đừng tung hô cái chưa nắm trong tay, chưa đạt được, nhưng hãy biết sợ cái đã xảy ra và sẽ kết thúc mọi thứ – bao gồm cả kẻ giàu và người nghèo. Lẽ ra thằng Donald Trump nên hiểu lý do tại sao Reagan, hai thế hệ gia đình Bush, Clinton, và Obama đều ngậm miệng trước Bắc Kinh. Lẽ ra người Mỹ cứ nên yên lành kiếm tiền nhờ vào môi trường bẩn và lao động rẻ ở Trung Quốc, cho đến khi dân người Hoa lục địa chết vì ung thư, không khí bẩn và thực phẩm nhiễm độc, hoặc cho đến khi tất cả cư dân loài người trên hành tinh này đều chết vì biến đổi khí hậu. Và đó là lý do tại sao Donald Trump được xem là một tổng thống “ngu nhất” của Hoa Kỳ. Nếu rút hết doanh nghiệp về lại Mỹ, mở nền khai thác đất hiếm ngay tại Mỹ, tàn phá môi trường Mỹ, xả bẩn không khí của Mỹ, thì rồi dân Mỹ sẽ lại nếm mùi y như dân Trung Quốc hiện nay mà thôi.

Tư bản là tư bản. Đó là một hệ thống tối ưu hóa tất cả mọi thứ cho lợi nhuận – dù là ở quốc gia tư bản hay cộng sản. Vì thế, cuối cùng rồi nền kinh tế tư bản toàn cầu cũng sẽ sụp đổ, không phải vì cạnh tranh thương mại hay chiến tranh nguyên tử, nhưng khủng hoảng môi trường và khí hậu. Không có một hệ thống nào sinh ra vì quyền lực, tiền bạc và hưởng thụ lại có thể gọi là “hài hòa và bền vững”, nhưng sẽ đi đến kết thúc tàn khốc.

Tất cả chúng ta đều nằm trong hệ thống ấy. Và đó là số phận của chúng ta, là TỘI TỔ TÔNG của chúng ta.