Đây là một phần trích đoạn được biên tập lại từ cuốn sách “The Future We Choose: Surviving the Climate Crisis” (Tương Lai Ta Chọn: Tiếp Tục Sống Sót Cuộc Khủng Hoảng Khí Hậu) của tác giả Christiana Figueres và Tom Rivett-Carnac – là hai trong số những người soạn thảo Hiệp định Khí hậu Paris, xuất bản bởi Manilla Press. Cuốn sách đưa ra hai viễn cảnh đối nghịch nhau về tình trạng của thế giới trong ba mươi năm tới (tham khảo kịch bản tốt đẹp nhất ở đây)
Bây giờ là năm 2050. Từ sau các mức giảm phát thải được ghi nhận vào năm 2015, không có thêm bất kỳ nỗ lực kiểm soát lượng phát thải nào nữa. Chúng ta đang thẳng tiến đến một thế giới sẽ nóng lên hơn 3°C vào năm 2100.
Thứ đầu tiên làm bạn khó chịu chính là cảm nhận từ làn không khí. Ở nhiều nơi trên thế giới, không khí trở nên nóng, nặng nề, và tuỳ từng ngày, ngột ngạt bởi các hạt ô nhiễm. Mắt bạn thường chảy nước. Dường như những cơn ho dai dẳng của bạn sẽ không bao giờ dứt hẳn. Bạn nghĩ đến một vài quốc gia ở châu Á, nơi mà vì lòng vị tha, những người ốm thường đeo khẩu trang để tránh lây bệnh qua đường không khí cho người khác. Giờ đây, bạn đeo khẩu trang thường trực để bảo vệ chính mình khỏi ô nhiễm không khí. Bạn không còn có thể đơn giản bước ra ngoài cửa mà hít thở không khí trong lành: có thể chẳng có chút khí trong lành nào cả. Thay vào đó, mỗi sáng trước khi mở cửa chính hay cửa sổ, bạn phải kiểm tra điện thoại để xem chỉ số chất lượng không khí hôm nay thế nào.
Số người làm việc ngoài trời giảm đi, và ngay cả trong nhà, không khí có thể có vị acid nhẹ, đôi khi làm bạn thấy buồn nôn. Những lò đốt than cuối cùng cũng đã đóng cửa từ 10 năm trước, nhưng điều đó chẳng giúp cải thiện chút nào chất lượng không khí trên thế giới, vì bạn vẫn đang hít vào khí thải từ hàng triệu chiếc xe hơi và xe buýt ở khắp nơi. Thế giới của chúng ta đang dần nóng lên. Trong hai thập kỷ tới, các dự báo cho thấy nhiệt độ ở một số nơi trên hành tinh sẽ còn tăng cao hơn, một diễn tiến không thể đảo ngược mà nay đã hoàn toàn nằm ngoài khả năng kiểm soát của chúng ta. Trong rất nhiều năm trước đây, các đại dương, khu rừng, cây cối và lớp đất đã hấp thụ một nửa lượng carbon dioxide chúng ta thải ra. Giờ đây, chỉ có rất ít rừng còn tồn tại, phần lớn đã bị con người chặt phá hoặc bị thiêu rụi do các trận cháy, và tầng đất đóng băng vĩnh cửu thì đang nhả khí nhà kính trở lại vào một bầu khí quyển vốn đã quá tải. Nhiệt độ ngày càng tăng của Trái Đất làm chúng ta ngạt thở, và trong khoảng từ 5 đến 10 năm nữa, nhiều vùng rộng lớn của hành tinh sẽ ngày càng trở nên không thể ở nổi. Chúng ta không biết liệu đến năm 2100 thì những vùng đất khô cằn ở Australia, Nam Phi và miền Tây của Hoa Kỳ có còn đủ điều kiện cho con người sinh sống được hay không. Không ai biết tương lai sẽ thế nào cho con cháu họ: hành tinh cứ đạt hết điểm bùng phát này đến điểm bùng phát khác, khiến ta phải hồ nghi về hình thức của nền văn minh tương lai. Có người cho rằng con người sẽ trở lại với lối sống tản mát du mục, hợp thành những bộ lạc nhỏ, thu mình lại mà sống trên bất kỳ mảnh đất nào khả dĩ giúp họ sống sót.
Không khí ẩm hơn và nhiệt độ bề mặt nước biển cao hơn làm tăng mạnh số lượng siêu bão và bão nhiệt đới. Gần đây, các thành phố ven biển ở Bangladesh, Mexico, Hoa Kỳ và nhiều nơi khác đã bị tàn phá hạ tầng và ngập lụt nặng nề, làm chết nhiều ngàn người và khiến hàng triệu người lâm vào cảnh màn trời chiếu đất. Giờ đây tình cảnh này diễn ra ngày càng thường xuyên. Mỗi ngày, vì mực nước biển đang dâng cao, người dân ở một số nơi trên thế giới phải di tản lên vùng cao hơn. Mỗi ngày, tin tức lại tràn ngập hình ảnh các bà mẹ địu con trên lưng lội trong nước ngập giữa nhà cửa bị xé nát bởi những dòng lũ lớn như các dòng sông trên núi. Tin tức nói về những người sống trong các ngôi nhà bị nước ngập đến mắt cá chân vì họ không còn nơi nào khác để đi, con cái họ ho hắng và thở khò khè vì rêu mốc mọc trên giường chúng ngủ, các công ty bảo hiểm tuyên bố phá sản, bỏ mặc những người sống sót qua thiên tai không có một nguồn lực nào để gây dựng lại cuộc sống. Các nguồn nước bị nhiễm độc, xâm nhập mặn, đất nông nghiệp bị ngập nước đều trở thành chuyện thường ngày. Vì nhiều thiên tai thường xảy ra cùng lúc, phải mất hàng tuần hay thậm chí hàng tháng trời để thức ăn và nước uống cứu trợ đến được với những vùng ngập lụt nặng nề. Các loại bệnh tật như sốt rét, sốt xuất huyết, dịch tả, các bệnh đường hô hấp và suy dinh dưỡng hoành hành khắp nơi.
Bạn cố gắng không nghĩ đến hai tỷ người hiện đang sống ở những vùng nóng nhất thế giới, nơi mà có tới 45 ngày trong năm, nhiệt độ vọt lên mức 60°C (140°F), một ngưỡng nhiệt mà cơ thể con người không thể ở ngoài trời quá sáu giờ vì quá thời gian ấy cơ thể sẽ mất khả năng tự điều hòa thân nhiệt. Những nơi như miền trung Ấn Độ trở nên ngày càng khó sống. Những làn sóng di cư đến các vùng nông thôn ít nóng hơn bị cản trở vì hàng loạt vấn đề về tị nạn, bất ổn xã hội và đổ máu vì khan hiếm nguồn nước.
Sản xuất lương thực biến động mạnh theo từng tháng, từng mùa, tuỳ vào nơi bạn sống. Số người thiếu đói nhiều chưa từng thấy. Các vùng khí hậu đã dịch chuyển, cho nên một số khu vực mới trở nên phù hợp với canh tác nông nghiệp (như Alaska, Bắc Cực), trong khi số khác trở nên khô hạn (Mexico, California). Một số vùng khác nữa thì bất ổn vì nắng nóng cực đoan, chưa kể đến ngập lụt, cháy rừng và lốc xoáy. Tất cả các yếu tố này làm cho nguồn cung lương thực nói chung trở nên vô cùng bấp bênh. Thương mại toàn cầu chậm lại vì các nước đều tìm cách gìn giữ cho mình những tài nguyên còn sót lại.
Các nước có đủ lương thực quyết tâm giữ nguồn lương thực. Hệ quả là các cuộc nổi loạn giành lương thực, đảo chính và nội chiến đẩy những người yếu thế nhất vào cảnh chó cắn áo rách. Trong khi các nước phát triển tìm cách đóng cửa biên giới để ngăn dòng người nhập cư ồ ạt, bản thân các nước này cũng hứng chịu hậu quả. Hầu hết quân đội các nước giờ đây chỉ là những lực lượng biên phòng quân sự hoá. Một vài nước nhận người nhập cư, nhưng với những điều kiện chẳng khác gì ràng buộc nô lệ.
Những người sống trong các nước ổn định có thể được an toàn về thể chất, nhưng gánh nặng tâm lý thì ngày càng chồng chất. Với mỗi điểm bùng phát bị vượt qua, họ cảm thấy niềm hy vọng rời bỏ họ. Không còn cơ hội nào dừng lại quá trình nóng lên nhanh chóng của hành tinh và không còn nghi ngờ gì về việc chúng ta đang tiến dần đến một sự sụp đổ cầm chắc. Và không chỉ bởi vì quá nóng. Băng vĩnh cửu tan dần cũng thả ra những loại vi khuẩn cổ xưa mà con người thời nay chưa từng tiếp xúc, và vì thế, không hề có đề kháng với chúng. Các bệnh do muỗi và rệp lây truyền hoành hành và những loài này sinh sôi mạnh mẽ trong điều kiện khí hậu mới, lan sang cả những vùng vốn an toàn trước đây, ngày càng áp đảo con người. Tệ hơn nữa, cuộc khủng hoảng y tế cộng đồng về kháng thuốc kháng sinh chỉ càng trở nên tệ hại hơn khi mật độ dân số ngày càng cao thêm ở các vùng còn đủ điều kiện duy trì cuộc sống và nhiệt độ thì cứ tiếp tục tăng lên.
Người ta ngày càng nói nhiều về ngày tàn của loài người. Với nhiều người, điều duy nhất còn chưa chắc là liệu chúng ta sẽ cầm cự được bao lâu, liệu bao nhiêu thế hệ nữa còn được nhìn thấy ánh sáng ban ngày. Tự sát là biểu hiện rõ ràng nhất của nỗi tuyệt vọng bao trùm, nhưng còn có những chỉ dấu khác: cảm giác mất mát vô tận, mặc cảm tội lỗi khôn kham và nỗi oán giận mãnh liệt các thế hệ trước đã không làm những gì cần làm để tránh khỏi tai hoạ tất yếu này.
Việc Tập đoàn Truyền thông Tencent lớn nhất Trung Quốc (công ty sở hữu ứng dụng WeChat với hơn 1 tỷ người dùng) để lộ một dãy con số khác khi công bố tình trạng dịch 2019-nCoV bên...
Tờ Bloomberg hôm 25/3/2020 có bài nói về chuyện đó – đang bắt đầu xảy ra trong đại dịch nCoV và nhiều thảm họa môi trường khác. Xem: Các quốc gia bắt đầu ra lệnh đóng cửa cả...
Phần chia sẻ ý kiến