TIN BUỒN SỐ 4
TỪ 415PPM ĐẾN 1.000PPM Quá khứ và lịch sử phát triển của hành tinh Trái Đất chứng minh rằng, chính bầu khí quyển với các chất khí Oxygen, Carbon Dioxide và Nitrogen đóng vai trò...
Lọc theo mục lục
TỪ 415PPM ĐẾN 1.000PPM Quá khứ và lịch sử phát triển của hành tinh Trái Đất chứng minh rằng, chính bầu khí quyển với các chất khí Oxygen, Carbon Dioxide và Nitrogen đóng vai trò...
Ngày 9/10/2019, giải Nobel Hóa Học được trao cho 3 nhà khoa học John Goodenough, Stanley Whittingham và Akira Yoshino vì phát minh ra pin lithilium để cung cấp năng lượng điện cho...
Giới khoa học đang cảnh báo Thế vận hội Olympic 2020 tại Tokyo (Nhật Bản) có thể trở thành một sự kiện thảm họa của biến đổi khí hậu được truyền hình trực tiếp lần đầu tiên trên...
Hiện đang có một đợt gió mùa Đông Bắc tràn về từ ngoài khơi biển Đông, đẩy các khối khí chứa mây xuống cập dọc bờ Đông của các tỉnh khu vực Trung Trung Bộ và Nam Trung Bộ. Mưa sẽ...
HIỆU ỨNG CHE MỜ KHÍ QUYỂN CỦA BỤI MÙ Ô NHIỄM (AEROSOL MASKING EFFECT / GLOBAL DIMMING) Ngày 11/9/2001, sau khi hai chiếc máy bay của hãng hàng không American Airlines và United...
Số người chết chỉ mới chạm mốc 35 dù Nhật là quốc gia công nghiệp, có công tác phòng chống bão, di tản cộng đồng khá tốt, ý thức người dân không xem thường thảm họa, và HAGIBIS đã...
Thấy trên mạng ai cũng khen vùng đô thị ven Tokyo của Nhật “ngập nước vì cơn bão Hagibis hôm qua, nhưng không thấy rác vì nước vẫn xanh trong”. Có lẽ mọi người vẫn...
ĐỊNH LUẬT HENRY, DÒNG NHIỆT-TỶ TRỌNG (THERMOHALINE CIRCULATION) VÀ PHYTOPLANKTON Trong bản báo cáo mới nhất “The Ocean and Cryosphere in a Changing Climate” (Đại dương và Băng...
Hãy xem cuộc chiến giữa băng giá và lửa hồng xảy ra ở ngay trong lòng nước Mỹ. Từ phía Bắc, một khối khí lạnh đang di chuyển về hướng Đông Nam, đẩy lùi không khí nóng ở bờ Đông...
New York Times nêu nhận định của các chuyên gia khí tượng về siêu bão HAGIBIS: 1. Ts. Brandon Bukunt tại Dịch vụ Khí tượng Quốc gia Hoa Kỳ (Tiyan, Guam): – HAGIBIS sẽ đổ...
Quá khứ và lịch sử phát triển của hành tinh Trái Đất chứng minh rằng, chính bầu khí quyển với các chất khí Oxygen, Carbon Dioxide và Nitrogen đóng vai trò như các yếu tố nảy sinh, điều chỉnh và tiêu diệt sự sống. Hiện tại, trong hơn 2 triệu năm qua, tỷ lệ oxygen và carbon dioxide nơi bầu khí quyển Trái Đất được thiết lập ở mức tiêu chuẩn để sự sống tồn tại và phát triển hài hòa, bền vững – có thể trải qua thêm cả hàng trăm nghìn năm nữa nếu không có sự can thiệp thô bạo của con người.
Vì thế, trong tin buồn này, chúng tôi sẽ phân tích con đường tuyệt chủng không thể tránh được mà cả hành tinh này sẽ phải đi qua, dựa trên các mốc mật độ carbon dioxide/đương lượng carbon dioxide mà Trái Đất đã từng trải qua từ cách đây hàng triệu đến hàng chục triệu năm. Chúng tôi sẽ so sánh các thời điểm ấy với chính chặng đường xả thải khí gây hiệu ứng nhà kính của nền văn minh con người, và chứng minh rằng, những điều đó đang lập lại.
Nhờ ngành Cổ Khí hậu học (Paleoclimatology), con người được biết trong quá khứ của Đại Tân Sinh (Cenozoic) gần đây nhất (từ cách đây 66 triệu năm) trong lịch sử địa chất của Trái Đất, đã có hai thời điểm quan trọng mà mật độ CO₂ tác động kinh khủng đến nền khí hậu toàn cầu. Đó là:
1. Cuối thế Paleocene (thế Cổ Tân) và đầu thế Eocen (thế Thủy Tân), thế thứ hai của kỷ Paleogen (kỷ Cổ Cận), cách đây 55,8 ± 0,2 – 33,9 ± 0,1 triệu năm trước, với đỉnh mật độ CO₂ vào khoảng 1.400 ppmv (phần triệu trên thể tích) và điểm tới hạn của mật độ trung bình CO₂ là 1.000 ppmv trước khi kích hoạt quá trình tăng nhiệt và sự thay đổi sâu rộng của hệ sinh thái hành tinh.
– Ở thế Eocene, nhiệt độ trung bình nóng nhất trên toàn cầu đạt mức 13°C ± 2,6°C so với nền nhiệt cuối thế kỷ 20 của nền văn minh loài người. Trái Đất hoàn toàn không có băng hoặc không có băng vĩnh cửu, nhiệt độ nước biển ở khu vực cận cực ở mức 23°C, còn tại khu vực nhiệt đới là 36°C. Mực nước biển dâng chưa thể xác định được do sự dịch chuyển của các tầng địa chất lục địa và dưới đáy biển, nhưng cao hơn ít nhất 30m so với hiện nay. Một cuộc Đại Tuyệt Chủng trên diện rộng đã xảy ra trong thời gian này. Nhiệt độ nước biển trong các đại dương tăng cao và hàm lượng oxygen hòa tan trong nước/bầu khí quyển giảm đột ngột đã quét sạch 30% – 50% chủng loài foraminifera (còn gọi là Trùng lỗ, một dạng động vật nguyên sinh) – loài phổ biến nhất trong thời đại này. Hiếm có sinh vật biển nào có thể sống được tại vùng đại dương gần xích đạo. Xem:
2. Giữa thế Pliocene (thế Thượng Tân), thế cuối cùng của kỷ Neogene (kỷ Tân Cận), cách đây 3,3 – 3,0 triệu năm trước, với đỉnh mật độ CO₂ vào khoảng 415 ppmv và điểm tới hạn của mật độ trung bình CO₂ là 400 ppmv trước khi kích hoạt quá trình tăng nhiệt.
– Ở thế Pliocene, nền nhiệt trung bình toàn cầu cao hơn từ 1,8°C đến 3,6°C so với thời kỳ tiền công nghiệp cuối thế kỷ 17 của nền văn minh loài người. Nhiệt độ tại hai cực của Trái Đất ấm hơn 10°C. Mực nước biển dâng cao từ khoảng 5m – 40m so với hiện nay. Xem:
A. Tháng 5/2019, mật độ carbon dioxide trong bầu khí quyển đã chạm mức 414,7ppm. Đây là con số cao nhất mà Trái Đất từng trải qua trong vòng 3 triệu năm gần đây – trước cả khi con người xuất hiện. Đó là chưa kể mật độ của các khí nhà kính khác đang gia tăng nhanh chóng trong thời gian gần đây (như methane (1865,4ppb), nitrous oxide (332ppb)…).
Nếu cộng chung tất cả các khí nhà kính lại trong cùng thời điểm như sau:
CH₄: 1,865 x ≥25 (đương lượng hiệu suất giữ nhiệt của CH₄ so với CO₂) = ≥46.6ppm CO₂e
N₂O: 0,332 ppb x 298 (đương lượng hiệu suất giữ nhiệt của N₂O so với CO₂) = 99ppm CO₂e
và quy ra một đương lượng mật độ CO₂ (CO₂ equivalent), thì chúng ta đang vượt qua con số 560ppm ( 414,7 + 46,6 + 99 => 560,3ppm CO₂e). Bài toán trên chỉ tính hiệu suất giữ nhiệt thấp nhất của methane là gấp 25 lần CO₂ trong vòng 100 năm. Thực ra, methane có khả năng giữ nhiệt trung bình gấp 86 lần CO₂ trong vòng 20 năm. Xem:
NHƯ VẬY, HIỆN TẠI NỀN KHÍ HẬU CỦA CHÚNG TA ĐANG Ở MỐC MẬT ĐỘ KHÍ NHÀ KÍNH 560,3PPM.
B. Khoa khảo cổ địa chất chứng minh rằng, giai đoạn tăng nhiệt ở cuối thế Paleocene và đầu thế Eocen cách đây hơn 50 triệu năm có thể chỉ xảy ra trong một khoảng thời gian ngắn, do một đợt bùng phát khí nhà kính (carbon dioxide hoặc methane), đẩy nền nhiệt tăng vọt 5°C chỉ trong vòng 13 năm, và tình trạng nền nhiệt ấm lên bất thường đó kéo dài đến 170.000 năm. Điều đó xảy ra là do các nguyên nhân núi lửa phun hàng loạt và khí nhà kính thoát ra từ các vụ nứt vỡ địa tầng. Xem:
Khoa học khí tượng cũng chứng minh rằng các đám mây tầng tích (Stratocumulus clouds) tồn tại ở độ cao thấp hơn 2km thuộc tầng đối lưu (troposphere) và thường bao phủ 20% diện tích bề mặt đại dương ở khu vực nhiệt đới sẽ biến mất một khi mật độ CO₂ vượt qua mức 1.200ppm, và nâng nền nhiệt trung bình toàn cầu lên thêm +8°C (vì đơn giản là bức xạ Mặt Trời không còn bị chắn bởi các đám mây tự nhiên nữa nhờ hiện tượng aerosol masking effect – đã được chứng minh trong TIN BUỒN SỐ 3). Xem:
Trong khi đó, chỉ riêng kịch bản dự báo RCP8.5 của IPCC (Ủy ban Liên Chính phủ về Biến đổi Khí hậu của Liên Hiệp Quốc) đã cho biết với mức xả thải không giới hạn của các nền công nghiệp thế giới như hiện nay, loài người sẽ đẩy mật độ khí carbon dioxide trong bầu khí quyển lên vượt mức 1.000ppm vào năm 2100. Và đó chính là NGƯỠNG TỚI HẠN CỦA NHỮNG SỰ KIỆN ĐỘT BIẾN ĐÃ XẢY RA CÁCH ĐÂY HƠN 50 TRIỆU NĂM. Xem:
Như vậy, sau khi xem xét mọi yếu tố đã xảy ra trong quá khứ, chúng ta sẽ có những kết luận đáng buồn sau đây:
– 414,7ppm CO₂ là vượt qua mốc giới hạn của thế Pliocene cách đây hơn 3 triệu năm, nghĩa là loài người đang bị khóa lại vào một mức tăng nhiệt gần 4°C so với thời kỳ tiền công nghiệp (năm 1750 sau Công Nguyên).
– 1.000ppm CO₂ là mục tiêu mà các nền công nghiệp xả thải khí gây hiệu ứng nhà kính đang hướng tới, vì rõ ràng rằng, dù qua bao nhiêu hiệp định yêu cầu cắt giảm khí thải, họ (Mỹ, Trung Quốc, Châu Âu, Australia, Nhật Bản…) vẫn không phê chuẩn và thực hiện nghiêm túc các cam kết. Và 1.000ppm là thời điểm nền nhiệt trung bình toàn cầu sẽ được nâng lên hơn 13°C.
– 560ppm CO₂e là chặng đường chúng ta đang tiến tới điểm chết 1.000ppm CO₂. Thật ra, 560ppm CO₂e đã là thời điểm biển băng ở Bắc Cực biến mất hoàn toàn, toàn bộ băng ở Greenland và khu vực phía Tây lục địa Nam Cực bắt đầu sụp đổ, mực nước biển sẽ dâng từ 5m-12m, và nền nhiệt trung bình toàn cầu bị khóa vào mức tăng nhiệt hơn +7°C. Đây cũng là lúc xảy những “đột biến khí hậu” với nhiều yếu tố bất ngờ, sẽ đẩy nền nhiệt toàn cầu tăng vọt chỉ trong vòng một vài thập niên – điều đã được chứng minh cách đây hơn 50 triệu năm. Mật độ trung bình của khí methane trong bầu khí quyển đã chạm mức 1,839ppb vào ngày 7/9/2014, cao hơn 263% so với mức đỉnh 700ppb của thời kỳ trước cách mạng công nghiệp. Hiện đã có một số nơi trên thế giới ghi nhận mức mật độ tăng vọt 2.745ppb của methane (ngày 2/1/2016). Điều đó cho thấy khí methane đang được giải phóng vào bầu khí quyển còn nhanh hơn cả carbon dioxide gấp nhiều lần và đang trở thành một yếu tố cấu thành ĐỘT BIẾN KHÍ HẬU.
– Hiện nhờ ơn các nền công nghiệp xả thải điên cuồng và tham vọng tăng trưởng kinh tế không giới hạn của loài người, chúng ta đang đẩy mật độ khí carbon dioxide trong bầu khí quyển tăng 3,42ppm/năm. Đó là tốc độ nhanh nhất trong vòng 55 triệu năm qua. Rõ ràng con người cũng đang nhấn ga để đẩy chiếc xe hệ sinh thái hành tinh lao đi nhanh hơn, xuống vực thẳm của cuộc Đại Tuyệt Chủng lần thứ 6. Xem:
Chỉ riêng con số 415ppm của CO₂ đã là cả một vấn đề. Kể từ khi vượn người, rồi người vượn và người tinh khôn (Homo Sapiens) xuất hiện trên hành tinh này, mật độ khí carbon dioxide trong bầu khí quyển của Trái Đất chưa từng vượt qua con số 400ppm. Nền nông nghiệp của loài người chưa từng. Nền văn minh, công nghiệp máy móc, công nghệ, kỹ thuật số của con người chưa từng. Hệ sinh thái với 5% tổng sinh khối là tất cả các động vật có xương sống bay ở trên trời, bơi dưới nước và đi lại trên mặt đất cũng chưa từng sống trên một hành tinh có điều kiện như thế. Đó hoàn toàn là một hành tinh khác, với các điều kiện sống khác với những gì muôn loài và con người đã được nuôi dưỡng, tiến hóa và phát triển trong hơn 2 triệu năm qua.
Động vật có xương sống luôn khó thích nghi nhanh chóng với sự thay đổi đột biến của môi trường. Tỷ lệ này được chứng minh là kém hơn 10.000 lần so với kịch bản cao nhất về biến đổi khí hậu của IPCC (kịch bản RCP8.5 – sẽ nâng mức mật độ CO₂ từ 1.000ppm trở lên, nền nhiệt tăng hơn 8°C). Xem:
Sự khó thích nghi ấy đã được chứng minh trong lịch sử, khi có hàng loạt chủng loài có xương sống khổng lồ và vĩ đại đã bị quét khỏi mặt đất một khi có bất cứ biến động lớn nào về điều kiện sống trên hành tinh này, ví dụ như loài khủng long cách đây 65 triệu năm chẳng hạn. Và thông thường, trong một hệ sinh thái có các mối quan hệ chặt chẽ, khép kín, gắn bó với nhau về nhiều mặt (như vòng tròn dinh dưỡng, cây phả hệ tiến hóa…), thì khi một loài biến mất sẽ kéo theo hàng loạt giống loài khác cùng bị tuyệt chủng. Tất cả đồng loạt sụp đổ nhanh chóng, vì thật ra, tất cả đều từng phụ thuộc vào nhau để tồn tại.
Trong một nghiên cứu về giới hạn của sự sụp đổ và tuyệt chủng hàng loạt, hai nhà khoa học Giovanni Strona & Corey J. A. Bradshaw đã chứng minh rằng, hầu hết mọi sự sống hiện đang tồn tại trên hành tinh này sẽ bị tiêu diệt khi nền nhiệt trung bình toàn cầu tăng thêm +5°C so với thời kỳ tiền công nghiệp, còn loài người sẽ chết một khi nền nhiệt tăng thêm +3°C. Xem:
Đó là giới hạn của động vật có xương sống. Và khi nhìn lại những thời điểm quá khứ của hành tinh ở các mức mật độ carbon dioxide 415ppm và 1.000ppm, chúng ta sẽ thấy rõ định mệnh không thể tránh thoát được.
Số phận ấy đã được chứng minh là sẽ xảy ra nhanh chóng, với các yếu tố đột biến của khí methane đang được giải phóng ra khỏi các lớp băng tại một Bắc Cực đang tan rã (TIN BUỒN SỐ 1), của khí carbon dioxide đang được bơm ngược trở lại khí quyển của định luật Henry (TIN BUỒN SỐ 2), của sự thiếu hiểu biết khi một phần dân số loài người đang hô hào cắt giảm khí thải công nghiệp khiến bức màn bụi khí ô nhiễm đang che chắn bớt bức xạ Mặt Trời sẽ bị dỡ bỏ và làm cho tiến trình nóng lên toàn cầu xảy ra nhanh hơn (TIN BUỒN SỐ 3). 90% cơ hội cho thấy thế hệ loài người sinh ra từ năm 2.000 (sau Công Nguyên) sẽ chứng kiến cái chết của chính mình, con cháu mình và cả hành tinh này, nghĩa là sự sụp đổ sẽ xảy ra chỉ trong vòng một đời người.
Dưới góc độ khảo cổ học khí hậu, nếu so sánh mức tăng mật độ CO₂ của giai đoạn lịch sử hành tinh kể từ khi các phân nhánh (Homo Erectus, Homo Habilis, Homo Australopithecus, Homo Neanderthalensis, Homo Sapiens…) của loài người xuất hiện trên mặt đất này cho đến thời điểm trước cuộc cách mạng công nghiệp (nghĩa là trước khi con người biết đào dầu mỏ và đốt nhiên liệu hóa thạch hàng loạt để phục vụ cho nền kinh tế hàng hóa thị trường và tư bản tài chính bẩn thỉu của mình)
với mức tăng mật độ CO₂ kể từ khi cuộc cách mạng công nghiệp nổ ra với tăng trưởng kinh tế và chủ nghĩa tiêu dùng hàng loạt,
thì con số 415ppm ngày hôm nay có giá trị bằng hàng nghìn thế hệ con người (hàng trăm nghìn năm) đã từng sống trên hành tinh này mà không gây ra bất cứ một sự đổ vỡ nghiêm trọng nào cả đối với hệ sinh thái Trái Đất. Rõ ràng là biết bao nhiêu thế hệ con người đã sống tốt, bền vững và hạnh phúc nơi mảnh đất quê hương của mình trong hàng trăm nghìn năm trước khi cuộc Cách mạng Khoa học Kỹ thuật bắt đầu vào cuối thế kỷ 18, cuộc Cách mạng Pháp năm 1789 mở đầu thời kỳ tư sản mại bản, cùng với những sự kiện của chiến tranh thế giới lần thứ nhất, thực dân Pháp nổ súng vào cảng Đà Nẵng xâm lược Việt Nam, và cuộc chiến tranh thế giới lần thứ hai.
Cùng với khả năng mở ra tưởng như không giới hạn của khoa học kỹ thuật và nền tự do chính trị cho phép quyền cá nhân có thể bẻ gãy mọi giới hạn, bản tính tham lam và kiêu ngạo của con người dưới chế độ phong kiến đã được di truyền vào một số ít người chi phối xã hội tư bản, thiết lập một hệ thống và cơ chế cho phép khai thác và bóc lột tối đa con người và thiên nhiên để phục vụ cho lợi ích đỉnh cao của họ, khéo léo lôi kéo đám đông ủng hộ bằng cách chia đều một phần nhỏ miếng bánh lợi nhuận, và đẩy nhanh tốc độ đốt cháy nhiên liệu hóa thạch tới mức khủng khiếp (93 triệu thùng dầu/ngày).
Vâng, thực tế chứng minh rằng, chỉ cần lòng tham của 1% dân số (những tập đoàn kinh tế tài chính, các công ty khai thác nhiên liệu hóa thạch, các doanh nghiệp FMCG đa quốc gia) của chỉ hơn 2 thế hệ con người (200 năm) đã đủ để đẩy cả hành tinh này rơi vào vực thẳm của cuộc đại tuyệt chủng lần thứ 6. Và thế hệ con cháu chúng ta sẽ phải gánh lấy món nợ ấy – một gánh nặng trị giá của hàng trăm nghìn năm nữa mà đáng lẽ ra, loài người chúng ta sẽ được sống hạnh phúc và hài hòa với thiên nhiên. Nghịch lý và sự đáng trách nằm ở chỗ đó.
Giờ đây, tương lai và tất cả mọi lối thoát đã bị chính thiên nhiên khóa lại, sau khi lòng tham và sự kiêu ngạo đã dẫn dắt chủng loài Homo Sapiens vượt giới hạn cho phép của Trời và Đất. Đây là TIN BUỒN SỐ 4.
Chúng ta chỉ còn một TIN BUỒN SỐ 5 cuối cùng mà thôi. Mời các bạn đón đọc nhé.
Phần chia sẻ ý kiến
[…] TIN BUỒN SỐ 4 […]