Một người bạn của tôi – dân Đức – chia sẻ:

“Gần đây, tôi được hỏi về việc bùng nổ buôn bán địa ốc ở Việt Nam, và điều đó có ý nghĩa gì.

Câu trả lời rất đơn giản: trong nền kinh tế hiện đại theo “chủ nghĩa tự do thể chế” (neoliberal) với hệ thống ngân hàng dự trữ một phần (fractional reserve banking), mọi đồng tiền được tạo ra đều là NỢ, và việc mua bán nhà đất chỉ đơn thuần có nghĩa là THU HÚT NHIỀU NGƯỜI VÀO DÒNG NỢ hơn mà thôi.

Dĩ nhiên, đó là một vòng tròn tội lỗi.

Khi các ngân hàng (nhóm ký sinh trùng tinh hoa chuyên sống bằng lợi tức của người khác – nguyên văn “the quintessential parasitic rentiers”) liều mạng ‘cho vay’ (tiền được tạo ra từ hư không), khiến việc mượn tiền càng trở nên dễ dàng hơn, thì nhu cầu trên dòng tiền sẽ nhiều hơn làm cho giá cả được chào bán gia tăng theo cấp số nhân, cho đến khi bất động sản trở thành như một kiểu chia phần ngày càng tăng trong chi tiêu của người mua và rồi… do không kiểm soát được, giá trị nhà đất sẽ vượt ra ngoài khả năng chi trả của đám đông.

Nợ tư nhân sẽ phình ra đến mức cả nền kinh tế cũng không thể thanh toán nổi.

Lúc đấy, người ta sẽ thắt chặt chính sách và những kẻ nào đã giàu có sẽ tách mình ra khỏi đám đông ngay khi nền kinh tế sụp đổ (trừ khi nhiều nợ hơn được bơm thêm vào… hãy cứ tưởng tượng xem!).

Bạn biết câu chuyện diễn ra thế nào mà!

KHÔNG PHẢI SỰ THỊNH VƯỢNG làm giá nhà đất tăng cao, nhưng thực ra CHÍNH LÀ NỢ.”

Để biết về cơ chế hoạt động của hệ thống ngân hàng dự trữ một phần (fractional reserve banking), các bạn có thể xem tạm clip bên dưới. Sau khi xem xong, ai từng vay ngân hàng hoặc cho ngân hàng vay (dưới nhiều phương thức) sẽ hiểu ngân hàng nào ở Việt Nam đang hoạt động theo phương thức này – hoặc cả hai phương thức fractional và full reserved. Chúng ta chỉ là một phần của hệ thống tạo ra tiền và phải bị cuốn theo guồng máy tài chính này để sống còn, nhưng trong khi đó, lại tàn phá môi trường và không thể cảm thấy hạnh phúc thật trong cuộc sống.

Trong khi đó, hệ thống tài chính ngân hàng chỉ cần ngồi trong các tòa nhà nguy nga vĩ đại, sang trọng, để tạo ra tiền bằng vài cú click chuột. Họ có khả năng chạm đến tất cả các nguồn lực và tài nguyên trong xã hội chỉ bằng vài động tác đơn giản – và họ được cấp quyền cho điều đó, một cách HỢP PHÁP. Rồi sau đó, cả xã hội bị cuốn vào vòng xoáy của NỢ.

Nợ nhau là một chuyện, nhưng NỢ THIÊN NHIÊN thì rất khủng khiếp. Chưa bao giờ chúng ta nhận được những hóa đơn thông báo về số nợ này. Nhưng dần dần rồi chúng ta, và cả con cháu của chúng ta, sẽ phải trả món nợ trên đối với hành tinh này.