KHOA HỌC VỊ LỢI NHUẬN
Bạn Nhân Đặng có ý kiến như sau trong một status trước đây của chúng tôi về hệ thống tín dụng và tài chính của nền kinh tế thế giới: “Em đồng ý với anh về những thông tin...
Lọc theo mục lục
Bạn Nhân Đặng có ý kiến như sau trong một status trước đây của chúng tôi về hệ thống tín dụng và tài chính của nền kinh tế thế giới: “Em đồng ý với anh về những thông tin...
Mấy hôm nay, có nhiều người thắc mắc về hệ thống kinh tế tiêu dùng và động lực của nó, cũng như hỏi chúng tôi: “Như vậy, hệ thống kinh tế mà con người đang xây dựng và ủng...
Tổ chức Khí tượng Thế giới (World Meteorological Organization) vừa công bố dữ kiện cho thấy các sự thật sau đây: 1. Cho đến năm nay, nền nhiệt trung bình toàn cầu đã tăng gần 1°C...
Việc tỷ phú Jack Ma là “một thành viên của Đảng Cộng sản Trung Quốc” – tổ chức chính trị đang nắm quyền lực độc tôn tại quốc gia này – thì chẳng có gì là...
Sau khi cơn bão USAGI đổ bộ vào Việt Nam ngày hôm qua – 25/11/2018, chúng tôi đã ghi nhận lại được những điều sau đây để tất cả chúng ta rút kinh nghiệm: 1. Theo thống kê...
Một báo cáo khoa học quan trọng vừa được công bố cách đây 2 ngày (ngày Thứ Sáu 23/11/2018) bởi 13 cơ quan liên bang của Hoa Kỳ, trong đó nêu ra những cảnh báo ảm đạm nhất về hậu...
Trong khi chờ đợi bão USAGI đổ bộ, chúng tôi mời các bạn xem lại một video clip của tờ New York Times làm sau thời điểm nước Mỹ bị tấn công bởi ba cơn bão liên tiếp là Harvey,...
Ngày mai chính là thời điểm hợp lý để chứng kiến một Thủ Thiêm chìm trong biển nước, đúng như tôi đã viết trong một status trước đó tại đây: vì hội đủ các điều kiện: 1. Một cơn...
Lúc 23:00 ngày 24/11/2018: Khi còn cách 100km và trước khi đổ bộ vào cửa biển Cần Giờ – Cần Thạnh (Sài Gòn) – Bà Rịa Vũng Tàu – Gò Công (Tiền Giang) – Bình...
Lúc 17:30 ngày 24/11/2018: 1. Đường đi của cơn bão USAGI – cơn bão số 9 đã chính thức được điều chỉnh một chút về phía Bắc, nghĩa là tâm bão sẽ đổ bộ vào khu vực vịnh bên...
Bạn Nhân Đặng có ý kiến như sau trong một status trước đây của chúng tôi về hệ thống tín dụng và tài chính của nền kinh tế thế giới:
“Em đồng ý với anh về những thông tin dẫn chứng, và những nhận xét của ông Nobel Hoá học. Nhưng chẳng phải chính sự làm việc điên cuồng đó đã dẫn đến sự phát triển “rực rỡ” về công nghệ như hiện nay, và họ cũng đang tìm kiếm (tiên phong, nhấn mạnh TIÊN PHONG) trong vấn đề xử lý hậu quả, và năng lượng mới, sạch.
Mô hình nào cũng có 2 mặt, nhưng cái được nhiều hơn mất thì ta chọn. Ở đây, nên tự trách chúng ta không thể bằng họ (tạm đổ lỗi cho cơ chế, người đứng đầu,..) để rồi nhận lấy những cái gọi là hàng thải của những xã hội tiên tiến khác.”
Tôi hiểu ý bạn muốn nói, chính là sự phát triển về mặt kinh tế là tiền đề để thăng tiến nền khoa học, công nghệ để vươn lên và giải quyết hậu quả, để rồi phát triển hơn nữa. Bạn muốn đề cập đến phép biện chứng của sự phát triển. Bạn còn nghĩ rằng “mô hình nào cũng có 2 mặt” – và chúng ta cần chọn cái được nhiều hơn mất.
Theo tôi, trước hết, cần phân biệt có hai loại khoa học:
Cái thứ nhất là để tìm tòi, nghiên cứu và giúp ích cho nhân loại. Cái này thực sự đem đến điều tốt đẹp và không bị ảnh hưởng bởi bất cứ thế lực nào. Và do đó, thường thì nó bị phản đối, nhận chìm và không được chấp nhận.
Cái thứ hai là để thương mại hóa, tối đa lợi nhuận, gây thu hút, kích thích tiêu dùng, giúp tăng trưởng kinh tế. Thông thường, cái thứ hai được xem là xu hướng, được đa số ưa thích, được ủng hộ và được truyền thông đại chúng.
Bạn có thể nhận ra rằng, trong thời đại hôm nay, cái thứ hai dường như lấn át mọi thứ, đáp ứng tất cả những nhu cầu của con người, làm cho con người crazy vì nó, xem nó là thượng đẳng, là duy nhất, là cứu cánh cho mình. Chúng ta có thể gọi nó là “khoa học” công nghệ được thương mại hóa, nghĩa là khoa học để trong dấu ngoặc kép. Tôi sẽ cho bạn thấy rằng, với nền “khoa học” này – cũng như với hệ thống kinh tế tài chính hỗ trợ cho nó, chúng ta chẳng có sự lựa chọn nào cả.
Thế kỷ 17, 18 và 19, chúng ta có thể gọi là thế kỷ thuần khoa học vì khám phá và con người. Ở thời điểm ấy, loài người chập chững nghiên cứu và đúc kết các nguyên lý khoa học và xây dựng những định luật. Và họ còn có những kim chỉ nam rất nhân bản, ví dụ như “science sans conscience n’est que ruine de l’âme” (khoa học mà không có lương tâm, thì chỉ là sự hủy hoại tâm hồn). Và do đó, đã có rất nhiều phát kiến vĩ đại trong ba thế kỷ này để phục vụ thực chất lợi ích và đạo đức của con người.
Cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20, là thời điểm bắt đầu cuộc cách mạng công nghiệp, là giai đoạn chúng ta chứng kiến hai cuộc chiến tranh thế giới và sự hình thành của những nền kinh tế lớn, như Hoa Kỳ, Tây Âu, Nhật Bản, Trung Quốc, Ấn Độ…, xu hướng thương mại hóa để tăng trưởng và thỏa mãn nhu cầu con người đã trở nên một làn sóng quét sạch mọi lý tưởng chân chính của khoa học. Các thể chế tư bản muốn khoa học phải phục vụ cho lợi ích của họ, bằng nguồn tài chính chỉ được rót vào các dự án giúp họ kiếm được nhiều tiền hơn.
Thế cho nên chúng ta mới có những cơn sốt công nghệ hiện đại, được thể hiện qua máy móc, đồ điện tử, đồ gia dụng, hàng hóa tiêu dùng, dược phẩm, và ngay cả bom nguyên tử, bom nhiệt hạch, tàu sân bay, siêu cường kích, máy bay tàng hình, tên lửa xuyên lục địa… để bảo vệ các nền kinh tế.
Và chúng ta thấy rõ bước tiến “khoa học” của con người trong thế kỷ này chỉ nhằm hai mục tiêu: (1) Tăng trưởng kinh tế để làm giàu cho một số người và (2) thỏa mãn thị hiếu và nhu cầu chung của con người. Đấy không còn là một nền khoa học vô vị lợi, xả thân vì lợi ích chung, hy sinh cho điều tốt đẹp vì lương tâm nhân loại.
Ví dụ như, nếu bạn có làm trong ngành dược mới thấy rõ sự kinh khủng và vô nhân đạo của ngành này. Những tập đoàn dược trên thế giới như Pfizer, GSK, Sanofi, Roche, Johnson&Johnson, Bayer… đều có lợi nhuận khủng khiếp từ nghiên cứu và bán thuốc. Họ luôn chi tiền để vận động hành lang về mặt chính trị nhằm bảo vệ thị trường của họ, và lũng đoạn hệ thống bệnh viện bằng nhiều phương cách. Chẳng hạn như ở Mỹ, các công ty dược yêu cầu FDA ngăn cấm các loại thuốc nhập khẩu vào thị trường nội địa, cho dù từ các nước tiên tiến như Canada, vì lý do thuốc không được kiểm soát về mặt chất lượng, không đủ điều kiện để lưu hành. Họ nâng giá cho những loại thuốc đặc biệt, ví dụ như một liều thuốc chống dị ứng tự chích (có kim ở trong và bệnh nhân chỉ cần bấm nút khi gặp vấn đề) đã tăng từ USD70 lên đến USD200 chỉ trong 2 năm. Bốn liều thuốc chữa ung thư di căn ipilimumab chuyên dụng ở Mỹ thậm chí còn có giá USD120.000. Mọi công trình khoa học đều được quy ra bằng giá trị tiền bạc và bản quyền thương mại, chứ không free như của Louis Pasteur ngày xưa.
Rồi ngành “khoa học” được thương mại hóa đã sản xuất ra nhiều thứ, mà thực ra, chẳng có nhiều tác dụng quan trọng cho sự sống con người. Bạn có thấy chiếc iPhone có công dụng gì quan trọng để mà hàng tỷ người phải bỏ ra ít nhất USD700 đến USD800 để mua nó hay không? Rồi sau bao lâu, chúng ta sẽ bán lại chiếc iPhone này ra tiệm để rồi phải mua một cái đời mới hơn? Những chiếc iPhone cũ sẽ đi về đâu? Vậy mà không ít tờ báo và kênh truyền thông hàng đầu thế giới gọi Steve Jobs là con người huyền thoại. Chúng ta còn thấy rõ tham vọng của một nền khoa học sẽ đem đến mọi tiện nghi vật chất cho con người qua lời hứa nổi tiếng của ứng cử viên Tổng thống Mỹ năm 1929 Herbert Hoover: “A chicken in every pot and a car in every garage” (Gà ở trong nồi và xe hơi ở trong mọi garage của dân Mỹ). Ông này chủ trương hợp tác giữa chính phủ và doanh nghiệp để “hiện đại hóa nền kinh tế”. Thế rồi ngay năm đó, ông trúng cử và trở thành Tổng thống thứ 31 của Hiệp chủng quốc Hoa Kỳ, nhưng lời hứa của ông cứ mãi vang vọng và trở thành như một loại “American Dream”. Hãy cứ thử tưởng tượng hơn 320 triệu người Mỹ mà mọi gia đình đều có xe hơi và có gà để ăn bất cứ lúc nào, thì chẳng có tài nguyên hay đất đai nào có thể chịu nổi. Người ta nói rằng, với 7 tỷ người hiện nay, cùng với biết bao nhiêu tham vọng kinh doanh, ăn uống, tiêu xài, hưởng thụ như người Mỹ, thì cần đến 4,1 Trái Đất và tài nguyên của nó để đáp ứng. Con số này lên đến 5,4 Trái Đất khi sống xa hoa như dân ở Tiểu vương quốc Arab.
Nền “khoa học” thương mại cũng xây dựng những ngôi trường và hệ thống giáo dục phục vụ cho nó. Nó đào tạo ra hàng loạt các doanh nhân “khoa học”, luôn biết ứng dụng kỹ thuật và công nghệ vào mục đích kiếm tiền. Nó là nơi chốn để sản xuất ra những cái đầu chỉ chuyên môn về một công đoạn nào đó trong nền kinh tế tiêu dùng – từ khâu phát kiến/sáng tạo, xây dựng quy trình, đến khâu sản xuất thành phẩm, marketing, sale, hậu mãi…, nhưng chẳng bao giờ cho phép nạn nhân của nó có một cái nhìn tổng thể, rằng những sản phẩm/dịch vụ họ làm ra sẽ có tác động như thế nào đến tâm lý con người, sẽ gây ra hậu quả gì về nếp sống xã hội, sẽ ảnh hưởng gì đến khí hậu và nền sinh thái tự nhiên. Các doanh nhân, kỹ sư công nghệ, chuyên gia kinh tế có hành vi tương tự như những đứa trẻ học mẫu giáo. Họ chỉ biết đến lĩnh vực công việc của mình, ham mê khám phá trò chơi công nghệ, xây dựng đế chế của riêng mình, kiếm tiền và mua về những thứ đồ chơi thỏa mãn nhu cầu của riêng họ, và tàn phá mọi thứ ở xung quanh. Họ không chú ý đến các khía cạnh đạo đức, các giá trị nhân bản, các niềm tin linh thiêng, các lời cảnh cáo về sự sụp đổ của một thế giới có nhiều giới hạn. Họ nằm trong guồng máy, và trở thành một phần của hệ thống, nên không thể có cái nhìn khác – out of the box.
Nói thẳng ra, thì nền “khoa học” của thế kỷ 20 đã sử dụng trí thông minh của giống loài homo sapiens chỉ để đáp ứng cái dạ dày, cái tôi và túi tiền của con người. Cơn lốc thương mại hóa khoa học đã làm biến chất hoàn toàn bản thân khoa học. Chỉ trong 200 năm kể từ lúc con người sử dụng các phát minh khoa học để thu lợi nhuận cho mình, 1/3 các loài động vật gần như bị tuyệt chủng, 2/3 các đại dương bị vét cạn, những mỏ dầu và khoáng sản được đào lên, các cánh rừng bị đốn hạ, bầu không khí ô nhiễm bụi mịn PM2.5, nền khí hậu Trái Đất biến đổi vì phát thải CO2…
Điều quan trọng là, khi giới khoa học chính thống và thực thụ lên tiếng cảnh cáo về sự thật rằng, Trái Đất đang bị overload (quá tải), hiện tượng nóng lên toàn cầu đang diễn ra, các cơn siêu bão xảy ra là do nước biển ấm nóng hơn bình thường, cháy rừng là do khí hậu quá khô và nóng, thì họ bị giới lãnh đạo các quốc gia phát triển và nhiều tập đoàn “khoa học thương mại” khác phản đối, không chấp nhận và thậm chí cấm đoán. Nhà Trắng đã rút lại sứ mệnh nghiên cứu biến đổi khí hậu của NOAA (Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ), chỉ cho phép cơ quan này theo dõi và dự báo khí hậu mà thôi. Donald Trump cũng xóa bỏ dự án theo dõi mật độ khí CO2 bằng vệ tinh trên toàn cầu. Còn nhớ, trước khi hội nghị thượng đỉnh nhóm họp tại Copenhagen năm 2010 diễn ra, tình báo Nga và hacker Trung Quốc đã tấn công các server của ban nghiên cứu khí hậu trực thuộc Liên Hiệp Quốc. Gần như mọi lãnh đạo các nước công nghiệp đều dị ứng khi khi đến cụm từ “Biến đổi Khí hậu”, vì nó là thứ sẽ ngăn cản họ bảo vệ cái ghế ngồi chính trị của mình, không cho họ khai thác tiếp tục dầu và than đá để cung cấp năng lượng cho mọi dây chuyền sản xuất, giao thông, kinh doanh, làm tăng thuế xăng dầu và năng lượng, ngăn cản sự tăng trưởng nền kinh tế quốc nội, và khiến họ phải mất công chuyển đổi cơ cấu hệ thống nền kinh tế. Các doanh nghiệp cũng chẳng hài lòng, vì họ đã quen với cách kinh doanh truyền thống, dễ dàng dựa trên nhiên liệu hóa thạch, lại còn được phép khai thác mỏ và khoáng sản tùy ý thích để hỗ trợ cho dây chuyền công nghiệp của mình. Người dân thì đã nghiện thói tiêu dùng hoang phí, ưa thích sản phẩm/dịch vụ giá rẻ
Ngày xưa, đã có lúc người ta chống đối lý thuyết Nhật tâm của Nicolaus Copernicus vì nghe rất chướng tai, đi ngược lại niềm tin và lợi ích của thế lực thần quyền thuộc Giáo hội Công giáo Rome. Nhưng thuyết nhật tâm thì không nguy hiểm và gây chết người bằng biến đổi khí hậu. Ngày nay, có lẽ khám phá vĩ đại nhất và vì lợi ích con người nhất, mà giới khoa học có lương tâm đã thực hiện, chính là dự báo về sự sụp đổ của hệ sinh thái Trái Đất và cuộc đại tuyệt chủng lần thứ 6 do nền văn minh tiêu dùng của loài người gây ra. Và tuy nghiên cứu về hiện tượng nóng lên toàn cầu đã được công bố bởi nhà vật lý học người Ireland John Tyndall ngay từ năm 1859, thì cho đến nay, kể từ khi loài người có hiệp định đầu tiên về cắt giảm khí thải gây hiệu ứng nhà kính đầu tiên tại Kyoto (1997) – nghĩa là sau 138 năm kể từ khám phá khoa học ấy, tất cả các quốc gia trên thế giới, đặc biệt là Mỹ, Trung Quốc, Nga, đều không tán thành và không có bất cứ hành động thiết thực nào để giải quyết cuộc khủng hoảng sẽ kết thúc số phận của hành tinh này. Qua hàng loạt cuộc họp thượng đỉnh đầy khó khăn và phức tạp để đàm phán về biến đổi khí hậu của UNFCCC (United Nations Framework Convention on Climate Change), như tại Montreal (2006), Bali (2008), Copenhagen (2010), Cancun (2011), Doha (2013), Lima (2015), tất cả các quốc gia trên toàn cầu mới đạt được một thỏa thuận chung về cắt giảm khí thải gây hiệu ứng nhà kính và đền bù thảm họa môi trường tại Hội nghị Paris (2016). Thế rồi, ngay năm sau – năm 2017, vị Tổng thống mới lên của Hoa Kỳ Donald Trump đã xé toạc thỏa thuận này. Ông ta gọi Biến đổi Khí hậu là trò đùa của người Hoa (Chinese Hoax), khi nhìn dưới góc độ chính trị hóa. 1 năm sau đó, ông này còn tuyên bố các nhà khoa học nghiên cứu Biến đổi khí hậu đều được trả tiền để làm chuyện này, và họ làm thế vì mục đích chính trị. Nên nhớ rằng, ngay từ hiệp định đầu tiên về cắt giảm khí thải gây hiệu ứng nhà kính là Kyoto Protocol (1997), Mỹ đã không tham gia, còn các quốc gia khác thì tuân thủ về mặt hình thức và chỉ thực hiện một phần nhỏ, vì lẽ bản thân hiệp định này không có bất cứ ràng buộc gì nghiêm túc, và chỉ đề ra một mức cắt giảm phát thải rất thấp.
Trong khi đó, Hiệp định Khí hậu Paris đã thành luật cụ thể và được quy định rõ ràng thành từng mục như sau:
1. 169 “States Parties” (nghĩa là Bên Nhà Nước Thực quyền), tương đương tổng lượng khí thải nhà kính 87,75% trên toàn cầu, đã phê chuẩn và cam kết cắt giảm phát thải CO2 nghiêm túc theo một tiến trình định sẵn và có kiểm toán.
2. Luật quy định nghĩa vụ của các quốc gia phát triển phải trợ giúp tài chính và công nghệ cho các quốc gia đang phát triển để hoàn thành tiến độ thỏa thuận trên.
3. Mỗi quốc gia, tuy có cùng một mục tiêu chung là cắt giảm phát thải, nhưng sẽ mang các trách nhiệm khác nhau tùy theo tình trạng kinh tế, xã hội và mối đe dọa trước cuộc khủng hoảng biến đổi khí hậu, khi cam kết tiến trình hành động và chính sách của mình để tuân thủ thỏa thuận. Tuy nhiên, mọi trách nhiệm và thực thi cam kết, cũng như hỗ trợ tài chính đều được kiểm toán minh bạch bởi một cơ quan chuyên trách của Liên Hiệp Quốc.
4. Các quốc gia phát triển (bao gồm Bắc Mỹ, Liên minh Châu Âu, Nga, Australia) cùng đồng ý đóng góp vào một quỹ trợ giúp khí hậu và môi trường toàn cầu trị giá 100 tỷ USD, bằng nguồn thu từ ngân sách công và các khu vực tư nhân bắt đầu từ năm 2020 để hỗ trợ tài chính cho các dự án, cho phép các nước thích nghi với tác động của biến đổi khí hậu (ví dụ như mực nước biển dâng, nạn hạn hán…) hoặc cắt giảm lượng phát thải của mình. Quỹ này sẽ tăng dần lên, và sẽ mời gọi sự đóng góp của ngay cả các nước đang phát triển trên tinh thần tự nguyện, để giúp các quốc gia nghèo nhất.
5. Mục tiêu Chương trình Hành động của hiệp định là hướng đến việc cắt giảm khí thải nhà kính sao cho nền nhiệt toàn cầu không tăng quá 2°C so với thời kỳ tiền công nghiệp, và theo đuổi các nỗ lực để mức nhiệt tăng thêm chỉ là 1,5°C. Tất cả chương trình hành động này đều dựa trên các dữ kiện nghiên cứu nghiêm túc và được công bố công khai bởi giới khoa học chính thống trên toàn cầu. Để đạt được điều này, Hiệp định Paris quy định tất cả các bên đã ký vào phải tổng kết sự hợp tác của họ để cắt giảm phát thải khí nhà kính mỗi 5 năm, cùng với kiểm toán minh bạch của quốc tế.
6. Bản hiệp định cũng khuyến khích và ủng hộ các Bên bảo tồn và nâng cấp, theo cách phù hợp nhất, các biện pháp nhằm thu giữ và tích trữ khí nhà kính, bao gồm cả việc trồng rừng.
Vì sức ép của các cường quốc công nghiệp, bản hiệp định không bao gồm hình thức chế tài đối với các Bên khi vi phạm hay rút khỏi thỏa thuận, nhưng nó tạo ra một hành lang pháp lý lần đầu tiên trong lịch sử loài người để hỗ trợ cho các chính sách và ý chí tuân theo hiệp định. Nó gây ý thức về một tương lai đen tối nếu tất cả loài người không cùng hành động. Nó là biểu tượng cho thấy con người đã có thể đoàn kết lại với nhau vì một số phận chung.
Nhưng việc Mỹ rút ra khỏi hiệp định này ngay sau đó đã phá vỡ mọi cố gắng. Donald Trump đã kết tội bản Hiệp định không công bằng, gây bất lợi cho Mỹ, khiến người Mỹ chi tiền nhiều hơn, ràng buộc các ngành công nghiệp Mỹ không tự do hoạt động, và có lợi cho Trung Quốc, vì Trung Quốc vẫn được xem là một nước đang phát triển và cần được giúp đỡ. Cũng là phải thôi, khi Trung Quốc đang gia công hàng hóa cho phương Tây nhờ các dây chuyền sản xuất truyền thống dùng nhiên liệu hóa thạch của mình. Cùng với việc phải nuôi sống dân số gần 1,4 tỷ người, Bắc Kinh bắt buộc phải bán mình cho giới chủ tư bản phương Tây, tích lũy ngoại tệ, ăn cắp công nghệ và bành trướng tham vọng mở rộng thị trường của chính mình ra khắp thế giới. Và thế là, Mỹ bắt buộc phải gây chiến thương mại với Trung Quốc – người “đồng chí làm thuê trước đây của mình”, vì sự cạnh tranh, quyền lực và túi tiền của giới chủ tài phiệt.
Nhìn lại thì thấy, nền “khoa học” thương mại hóa phục vụ cho nhu cầu tăng trưởng kinh tế đã sinh ra quyền lực của giới chủ tư bản, rồi hệ thống xã hội tiêu dùng, rồi nếp sống và thói quen của từng cá nhân phục vụ cho hệ thống đó. Nó lại được copy bản chất cốt lõi “khoa học vô nhân tính bằng bất cứ giá nào” lên mọi thể chế, được đón nhận nồng nhiệt ở những quốc gia có chế độ độc tài, để ngày càng dung dưỡng và nuôi lớn tham vọng và bản năng độc ác của con người. Nhưng dù ở đâu thì cũng thế, nó hiện nguyên hình hài của một nền “khoa học không có lương tâm”, để dần dần hủy hoại tâm hồn, sự sống và ngay cả niềm tin của con người.
Ngay từ năm 2006, các con số về mức tăng nhiệt độ trung bình khí hậu toàn cầu đã được dự báo chỉ là +0,5°C. Sau đó năm 2013, trong công trình nghiên cứu khoa học của IPCC (Ủy ban Liên Chính phủ về Biến đổi Khí hậu của Liên Hiệp Quốc) đã đề cập đến con số +1°C sau 100 năm nữa. Mới đây, tháng 10/2018, bằng một báo cáo khoa học dành cho giới hoạch định chính sách, chính Liên Hiệp Quốc đã phải thay đổi sự bảo thủ của mình và nâng mức cảnh cáo thiệt hại nghiêm trọng về mặt sinh thái và khí hậu lên +1,5°C chỉ trong vòng 50 năm sắp tới, trong đó, với mức +2°C sẽ làm cả sự sống ở hành tinh Trái Đất sụp đổ hoàn toàn. Còn mới tuần qua (29/11/2018), Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) chính thức cho biết hiện trạng nền kinh tế thế giới đang hướng đến một mức tăng +3°C đến +5°C. Oh My God, thế mà chẳng ai buồn phiền, chịu khó suy nghĩ và quan tâm đến các con số này. Thậm chí nhiều bạn trẻ còn tin tưởng rằng, bằng kỹ thuật tiên tiến và nền công nghệ vượt trội như hiện nay, con người đủ sức để giải quyết khủng hoảng. Ngay cả trong giới khoa học đã bắt đầu có tư tưởng cứ để nền nhiệt toàn cầu tăng lên +2°C hoặc +3°C, sau đó dùng công nghệ thu giữ carbon để làm nguội lại Trái Đất trở về +1°C. Thế thì có khác gì nói rằng cứ để cho cuộc khủng hoảng xảy ra với tác động maximum – tối đa, rồi sau đó chúng ta sẽ sửa chữa lại.
Những người có quan điểm như thế hoàn toàn phi khoa học, vì các sự thật như sau:
1. Bất cứ quá trình thay đổi nào cũng có điểm tới hạn (tipping point), và khi vượt qua điểm giới hạn này, nỗ lực quay trở về trạng thái trước đó là rất khó khăn, nếu không muốn nói là không thể được. Đó là vì khi một hệ kín thay đổi, tất cả các đặc tính và thành phần phức tạp của nó cũng thay đổi theo để thích nghi với trạng thái mới. Chẳng ai có đủ sức tưởng tượng phong phú để nhận ra rằng, khi toàn bộ hệ sinh thái Trái Đất thay đổi theo mức nhiệt độ +3°C, hành tinh này có còn lại những thành phần và đặc tính như trước để có thể phục hồi lại nguyên trạng như xưa hay không, ví dụ như cây rừng, các loài động vật, vi khuẩn, côn trùng, độ pH của nước biển, những dòng hải lưu…
2. Thiên nhiên đã thiết kế sẵn các yếu tố để giải quyết bài toán luân chuyển và cân bằng những điều kiện sống một cách hài hòa, tinh tế và trên tầm vĩ mô. Chẳng thể có một công nghệ nhân tạo nào đủ sức làm phân hủy sạch sẽ và ích lợi chất thải hữu cơ hơn hệ vi khuẩn. Chẳng thể có một máy móc tân tiến nào có khả năng thu giữ carbon bằng cây cối và thảm thực vật. Chẳng thể có một hệ thống điều hòa nào đủ sức đảm đương việc luân chuyển các khối khí và nhiệt độ của cả hành tinh bằng các đại dương bao la. Vì vậy, con người đừng bao giờ suy nghĩ mình có thể tạo nên sản phẩm công nghệ để thay thế các chức năng của thiên nhiên, rồi từ đó sửa chữa sai lầm của mình. Có lẽ họ sẽ tạo ra những môi trường nhân tạo hạn hẹp, như kiểu chui vào một cái hộp, trong đó trang bị máy móc tạo oxy, nhiệt độ, thức ăn để đảm bảo điều kiện sống cho riêng mình khi cả nền sinh thái sụp đổ. Có lẽ đây là thứ giải pháp mà nhiều người đặt niềm tin vào. Hoặc cũng có thể, công nghệ của con người cho phép họ rời bỏ một Trái Đất kiệt quệ để bay sang một hành tinh khác, tiếp tục cải tạo, khai phá và tàn phá môi trường ở đó. Và đấy là thứ mà người ta gọi là “giải pháp”, là “khoa học”.
Suy nghĩ rằng cứ để cho chuyện xấu xảy ra, rồi sau đó sửa sai, chữa cháy và điều chỉnh lại, là một sai lầm lớn của con người. Nó không thể như chuyện một ông Karl Marx nào đó, vì quá bức xúc với bất công giai cấp và bóc lột lao động, nên nghĩ ra thuyết chủ nghĩa cộng sản, thử đem ra thực thi ở một số quốc gia cực đoan, giết chết hàng trăm triệu người trên khắp thế giới, rồi sau đó hối hận, khóc lóc và xin tha thứ. Nó cũng không thể như chuyện Richard Nixon và các đời Tổng thống Mỹ vào thập niên 1980, 1990 và 2000 đã thử bắt tay với Trung Quốc để làm sụp đổ hệ thống cộng sản ở Đông Âu và Liên Xô (cũ), để rồi sau đó biến quốc gia cộng sản 1,4 tỷ dân này thành “tư bản trong xương tủy” và lo sợ sức cạnh tranh của nền kinh tế “chủ nghĩa xã hội đặc sắc” này. Nó cũng không thể như Donald Trump, cho rằng biến đổi khí hậu chỉ là chuyện viễn vông hoặc có thể suy xét lại sau về mặt chính sách, và tập trung sức mạnh để đối đầu và cạnh tranh với Bắc Kinh bằng việc gia tăng thương mại, sản xuất công nghiệp, khai thác dầu khí, đốt than đá như bình thường, thậm chí còn phải nhiều hơn nữa để phục vụ cho công xưởng của chính mình – vì đã dời từ Trung Quốc qua lại Mỹ. Nếu cuộc khủng hoảng biến đổi khí hậu xảy ra ở mức tệ hại nhất vì sự cho phép của con người, đa số chúng ta sẽ không còn sống để mà sửa chữa được nữa, và mọi điều kiện tự nhiên của hành tinh này đã hoàn toàn khác với dự tính sửa sai thiển cận, đơn giản và ngu ngốc của chúng ta.
Nhà nghiên cứu linh trưởng học Jane Goodall đã phải thốt lên: “The most intellectual creature to ever walk Earth is destroying its only home” – Tạo vật thông minh nhất từng bước đi trên Trái Đất lại đang phá hủy chính ngôi nhà duy nhất của mình. Vậy đấy chính là giá trị của thông minh mà con người muốn có, đang sử dụng và nhờ đó đã xây dựng một nền “khoa học” xuất sắc của mình?
Ngược lại, nhà triết học người Áo Sir Karl Popper thì cảnh báo: “The survival value of intelligence is that it allows us to extinct a bad idea, before the idea extincts us” – Giá trị căn cơ nhất của trí thông minh chính là nó cho phép chúng ta xóa bỏ một ý tưởng xấu, trước khi ý tưởng đó tiêu diệt chính chúng ta.
Đừng bao giờ để một nền “khoa học”, “công nghệ” hay “kỹ thuật” sẽ kết thúc sự sống của chúng ta, con cháu chúng ta. Đừng bao giờ tin vào các câu quảng cáo tầm thường và kiêu ngạo, kiểu như “khách hàng là thượng đế”, “con tàu này không thể chìm được”, hay “chúng tôi sẽ giải quyết mọi vấn đề của bạn”. Đừng bao giờ lười suy nghĩ và phán đoán, tìm hiểu thông tin, phát hiện ra sự thật bị che dấu một cách khéo léo, hợp pháp và hợp lý, vì một nền khoa học đích thực chỉ có thể phát triển khi mọi người không chỉ nghe theo một chiều của vấn đề, mà tìm kiếm chân lý từ khắp mọi nơi dựa trên các giá trị của tình yêu và sự hy sinh vì người khác.
Để cảnh cáo cho một nền “khoa học” phi nhân như thế, chúng tôi tạm để hình ảnh nhà “khoa học” Trung Quốc He Jiankui – người đã muốn dùng kỹ thuật chỉnh sửa gene để thay đổi tế bào phôi của con người và để cho con người ấy sinh ra. Giờ đây, chính nền “khoa học”, “công nghệ” ấy đã phát triển thêm một nấc thang của tham vọng bành trướng và quản lý hệ thống xã hội loài người, trực tiếp can thiệp vào máu thịt và căn tính của con người, báo hiệu một tương lai lệch lạc và đột biến hủy diệt. Người ta sẽ dùng những từ ngữ rất là lý tưởng và tốt đẹp – ví dụ như để chữa bệnh, để có sức khỏe tốt hơn, để nâng cấp trình độ tiến hóa của con người. Thế nhưng, bộ gene của tất cả các loài, bao gồm cả loài người, đã được tạo ra một cách hoàn hảo và nguyên vẹn nhất. Bất cứ sự chỉnh sửa nào chỉ đưa đến các đột biến xấu và cái chết. Con người đang chạm tay vào công việc của Tạo Hóa bằng cách dùng chính mình làm vật thí nghiệm. Họ sẽ trả giá đắt cho quyết định này.
Và tất cả bắt nguồn từ một nền “khoa học” đầy tham vọng từ phương Tây, xây dựng một hệ thống kinh tế tư bản ích kỷ chỉ phục vụ cho lợi ích tư hữu của con người qua tiêu dùng hàng hóa, để rồi được sao chép, ủng hộ và nâng cấp tính tàn bạo, độc đoán, bảo thủ, hẹp hòi ở một quốc gia độc tài có vỏ bọc cộng sản nhưng mang dòng máu tư bản. Điều nguy hiểm chính là khi nước Mỹ tuyên bố và rao giảng lý tưởng sống “America First” của mình, thì chắc chắn sẽ có những nơi khác cũng cao giọng khẳng định “China First”, “Australia First”, “Brazil First”, “Korea First” mà chẳng cần biết đến bất cứ nguyên tắc phổ quát nào để bảo vệ nhân loại và sự sống trên hành tinh này. Do tính cạnh tranh tàn khốc, họ sẽ chứng minh mình là người đầu tiên làm được cái nọ, làm được cái kia, mà không bao giờ ý thức được hậu quả của việc này, bởi vì chẳng ai quan tâm và ai cũng tham lam cho bản thân mình cả.
Phần chia sẻ ý kiến