CHÚNG TA LÀ THẾ HỆ CUỐI CÙNG CÓ THỂ NGĂN CHẶN ĐƯỢC BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU, VÀ CŨNG LÀ THẾ HỆ ĐẦU TIÊN NẾM MÙI NHỮNG HẬU QUẢ CỦA NÓ
Đại diện của gần 200 quốc gia đã đến Ba Lan để bắt đầu một cuộc họp
thượng đỉnh mới về khí hậu (COP24) từ ngày hôm nay (3/12/2018). Ý định
của họ là muốn đốc thúc ra đời một thỏa thuận hành động quan trọng để
biến các mục tiêu cắt giảm phát thải khí nhà kính được đề ra trong Hiệp
đinh Paris trở thành hiện thực.
Mục tiêu quan trọng thứ hai là
nhanh chóng hành động vì những cam kết hiện tại của các quốc gia đang
đưa thế giới đến một mức tăng nền nhiệt +3°C đầy thảm họa.
Và
những cuộc đàm phán này sẽ diễn ra trong bầu không khí của các tin rất
xấu: 4 năm vừa qua được ghi nhận có nhiệt độ trung bình toàn cầu nóng
nhất trong lịch sử hiện đại, và lượng phát thải khí nhà kính từ các hoạt
động của con người đang gia tăng trở lại, trong khi lẽ ra, chúng phải
được cắt giảm xuống một nửa cho đến năm 2030. Theo các nhà khoa học của
Liên Hiệp Quốc, loài người phải nỗ lực hành động gấp 5 lần mới có thể
giới hạn mức tăng nền nhiệt chỉ +1,5°C.
Trong khi đó, giới chính
trị trên toàn cầu không hề muốn làm điều đó, đặc biệt là thái độ chối bỏ
biến đổi khí hậu của Donald Trump, các vụ chống đối tiến trình bảo vệ
nền khí hậu của chính quyền Bolsonaro đang lên ở Brazil, thái độ ngập
ngừng của Australia, và cuộc chiến cạnh tranh thương mại Mỹ – Trung.
Còn bà Kristalina Georgieva, CEO của Ngân hàng Thế giới (World Bank)
thì quan tâm đến vấn đề gom góp một quỹ hỗ trợ khí hậu trị giá 100 tỷ
USD từ lời hứa của các quốc gia giàu có trong giai đoạn từ năm 2021 –
2025 để chia đều cho các dự án cắt giảm phát thải lẫn bảo vệ người dân
khỏi lũ lụt, bão tố và hạn hán khi hiện tượng nóng lên toàn cầu diễn ra
theo chiều hướng xấu hơn. Bà nói: “Chúng ta đang chứng kiến những tác
động tàn khốc của biến đổi khí hậu. Chúng tôi tin chắc rằng hành động
đúng đắn phải bao gồm cắt giảm phát thải lẫn thích nghi với nền khí hậu
mới.”
Trong những năm gần đây, chỉ có 5% quỹ toàn cầu được sử
dụng để bảo vệ người dân các quốc gia, nhưng chỉ riêng năm 2018 đã chứng
kiến nhiều thảm họa khí hậu cực đoan, bao gồm sóng nhiệt và cháy rừng ở
Châu Âu và California, lũ quét ở Ấn Độ, Nhật Bản và Đông Phi. “
Gs. Patrick Verkooijen, CEO của Trung tâm Toàn cầu về Thích nghi (Hà
Lan) cho biết: “Khí hậu cực đoan đang trở nên một sự bình thường mới.
Các cuộc tranh cãi về khí hậu không còn chỉ tập trung vào nguyên nhân
gây ra điều đó, mà nó còn cần phải giải quyết việc làm thế nào để hàng
tỷ người trên thế giới đang phải đối mặt với rủi ro có thể nhanh chóng
thích nghi được.”
Các nhà đàm phán ở Ba Lan cũng phải xây dựng
một bộ quy tắc để theo dõi và báo cáo những hoạt động và lời hứa đã được
cam kết ở Hiệp định Paris, để đảm bảo tất cả mọi quốc gia đều thực hiện
vai trò của mình.
Gs. Johan Rockström, thuộc Học viện Potsdam về
Nghiên cứu Tác động của Khí hậu (Đức), nói: “Các điều luật công bằng và
hiệu quả về mặt kiểm toán phải được thiết lập, với trách nhiệm đặc biệt
đối với những quốc gia thải khí nhà kính nhiều như Mỹ, Châu Âu, Trung
Quốc, Ấn Độ. Việc xác định các luật lệ này nghe có vẻ nhàm chán, nhưng
thật ra, chúng rất quan trọng.”
Điều lạ lùng rằng, thậm chí chính
phủ Ba Lan đã cho phép hai công ty khai thác than đá trở thành nhà tài
trợ cho hội nghị thượng đỉnh này.
Ông Robert Cyglicki, Giám đốc
của Greenpeace ở khu vực Trung và Đông Âu, than thở: “Việc cho phép các
tập đoàn lớn về khai thác than đá làm nhà tài trợ cho hội nghị thượng
đỉnh lần này đang gửi những tín hiệu tệ hại ngay trong thời điểm cũng
rất tồi tệ này. Điều đó cũng giống như hãng Philip Morris tài trợ cho
một hội nghị về sức khỏe, mà trong đó, người ta dự định ban lệnh cấm hút
thuốc lá. Chúng ta sẽ biết hội nghị này sẽ thành công hay không, nếu
sau đó, các công ty khai khoáng than đá hối tiếc vì đã tài trợ cho nó.”
Tuần trước, Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc António Guterres đã cảnh cáo
rằng chủ nghĩa dân túy đang cố gắng phá hủy ý chí chính trị của một số
quốc gia muốn hợp tác với các nước khác trên thế giới về lĩnh vực này.
Ông nói: “Chúng ta ngày càng thấy nhiều nhà lãnh đạo có quan điểm dân
tộc chủ nghĩa xuất hiện trên thế giới qua các cuộc bầu cử. Và điều này
khiến tôi nghĩ rằng sẽ không đủ ý chí chính trị để thực hiện điều chúng
ta muốn hướng đến.”
Lại một hội nghị thượng đỉnh về khí hậu nữa
được nhóm họp. Kể từ năm 1998, thế giới đã trải qua ít nhất 16 cuộc họp
như thế, với hai khung pháp lý thành luật thật sự là Nghị định thư Kyoto
(1998) và Hiệp định Khí hậu Paris (2016). Cả hai đều bị Mỹ – nền kinh
tế tư bản lớn nhất thế giới bác bỏ. Nghị định thư Kyoto hoàn toàn không
có bất cứ tác dụng gì đến việc bảo vệ nền khí hậu, vì bằng chứng là cho
đến hôm nay, nền nhiệt thế giới vẫn gia tăng +1°C so với thời kỳ tiền
công nghiệp. Và cho đến thời điểm này, Donald Trump vẫn chối bỏ sự thật
về biến đổi khí hậu, ủng hộ phát triển kinh tế bằng mọi giá, mở rộng
ngành khai thác than đá, gia tăng việc xử lý và hút các lớp dầu khoáng
từ tar-sand, củng cố lợi ích Mỹ trước bất cứ thỏa thuận thương mại nào,
và luôn muốn đánh lạc hướng dân chúng Mỹ về đề tài này.
Người Hoa
dưới sự lãnh đạo của Tập Cận Bình thì khôn khéo hơn. Họ lợi dụng danh
nghĩa xây dựng nền công nghệ sử dụng năng lượng sạch để nâng cao ngành
kỹ nghệ sản xuất tấm quang điện và các thiết bị ứng dụng đi kèm, bao gồm
pin lithilium, động cơ điện và hệ thống cung ứng năng lượng đi kèm. Họ
tận dụng bất cứ cơ hội nào để kiếm tiền và cũng là một cách để xây dựng
nền kinh tế bẩn của mình. Thế nhưng, ngành công nghiệp này của người Hoa
lại chính là điểm khởi đầu cho một vấn nạn ô nhiễm khác liên quan đến
pin điện trong chỉ 20 năm sắp tới.
Loài người sẽ mãi loay hoay,
chật vật và đau khổ cho một vấn đề họ đang tạo ra và sẽ phải đối mặt mà
không thể tránh được. Hệ thống kinh tế của chúng ta là một loại ung thư
sẽ bóc lột, ăn mòn và phá hoại toàn bộ hệ sinh thái của hành tinh này.
Công nghệ của chúng ta là để khai thác đến cùng bất cứ dạng năng lượng
nào có lợi cho hệ thống kinh tế này. Xã hội của chúng ta ngày càng có
tham vọng thỏa mãn các nhu cầu ăn uống, tiêu dùng, hưởng thụ với mức độ
càng nhiều càng tốt.
Và như thế, đừng bao giờ mong một hội nghị thượng đỉnh với ý muốn hạn chế những chất khí đơn giản thải ra gây nóng hành tinh này sẽ thành công, vì ngay cả các hội nghị thượng đỉnh khác về bom nguyên tử, vũ khí hóa học, chỉnh sửa gene người… còn chưa thành công và đạt được lời hứa như đã cam kết.
Phần chia sẻ ý kiến