TỔNG KẾT CÁC CƠN BÃO NĂM 2018
Năm 2018 được ghi nhận đứng hàng thứ 2 trong số năm có nhiều cơn bão mạnh nhất kể từ năm 1990. Có đến 10 cơn bão nhiệt đới có sức mạnh Category 5 khuấy động biển cả và các lục địa...
Lọc theo mục lục
Năm 2018 được ghi nhận đứng hàng thứ 2 trong số năm có nhiều cơn bão mạnh nhất kể từ năm 1990. Có đến 10 cơn bão nhiệt đới có sức mạnh Category 5 khuấy động biển cả và các lục địa...
Áp thấp nhiệt đới mới xuất hiện đã mạnh lên thành bão với sức gió cấp 8 (64 km/g). Bão sẽ đi lệch xuống phía Nam, sượt qua Mũi Cà Mau ở khoảng cách 100 km – 150 km vào ngày...
Chúng tôi #hanhtinhtitanic, xin gửi đến anh chị em và quý bạn đọc gần xa một video clip do Now This thực hiện về bài phát biểu của cô bé Greta Thunberg, 15 tuổi, trước đại diện...
Số là cơn bão số 10 (số ký hiệu TD35W trên bản đồ) đã hình thành từ một vùng áp thấp ở khu vực phía Tây Thái Bình Dương từ ngày 27/12/2018), băng qua Philippines để vào Biển Đông...
Theo JTWC và Trung tâm Khí tượng Nhật Bản, do khối khí lạnh tăng cường xuống phía Nam, đường đi của cơn bão sẽ lệch hẳn về phía Tây Nam, di chuyển ôm theo bờ biển Brunei –...
Theo các trung tâm khí tượng thế giới (NOAA, JTWC, HKO, JMA), đường đi của cơn bão đã được điều chỉnh xuống phía Nam hơn nữa, nghĩa là: Vào ngày 2/1/2019, tâm bão sẽ ở vị trí...
Theo dự báo của NOAA (Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Hoa Kỳ), JTWC (Trung tâm Cảnh báo Bão Liên hợp giữa Hải quân và Không quân Hoa Kỳ) và HKO (Trung tâm Quan sát Thời...
Cách đây hơn 10 năm, vào ngày 23/12/2007, chúng tôi đã đăng bài viết đầu tiên về khái niệm của một hành tinh đang đi đến chặng đường cuối của sự hủy diệt – một HÀNH TINH...
Những ngày cuối năm, hàng trăm triệu bóng đèn được đốt lên trên toàn đất nước này để trang trí đón mừng ngày lễ Noel và Năm Mới 2019. Một dây đèn chớp dài 10m có 100 bóng LED, mỗi...
Buổi sáng ngày thứ hai (17/12/2018) – thời điểm bắt đầu tuần cuối cùng trước lễ Giáng Sinh và năm 2018 chuẩn bị kết thúc, chúng tôi đã đọc được một nội dung rất ý nghĩa và...
Năm 2018 được ghi nhận đứng hàng thứ 2 trong số năm có nhiều cơn bão mạnh nhất kể từ năm 1990. Có đến 10 cơn bão nhiệt đới có sức mạnh Category 5 khuấy động biển cả và các lục địa Châu Á và Châu Mỹ. Cần phải nói thêm rằng, đứng đầu danh sách là năm 1997, có đến 12 cơn bão Cat.5 xuất hiện do ảnh hưởng tăng cường của hiện tượng El Niño làm cho nền nhiệt toàn cầu nóng hơn mức bình thường.
Theo đánh giá của Trung tâm Bão Quốc gia thuộc NOAA (Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Hoa Kỳ) và JTWC (Trung tâm Cảnh báo Bão Liên hợp giữa Hải quân và Không quân Hoa Kỳ), trong giai đoạn từ năm 1990 – 2017, trung bình mỗi năm chỉ có 5,1 cơn siêu bão có cấp độ Cat.5 xuất hiện trên hành tinh này. Do đó, hoạt động bão của năm 2018 vừa qua là cực kỳ cao. Hai trong số các cơn bão Cat.5 của năm 2018 đã đổ bộ vào đất liền với tổng lực của chúng là: Siêu bão Yutu vào quần đảo Bắc Mariana (sức gió 289 km/g), và Siêu bão Mangkhut (Măng Cụt) vào Philippines (sức gió 265 km/g). Có 3 cơn bão Cat.5 của năm 2018 gây ra những thiệt hại trị giá tỷ USD: Siêu bão Mangkhut vào Philippines/Hong Kong/Trung Quốc, Siêu bão Trami (Trà Mi) vào Nhật Bản, và Siêu bão Jebi cũng vào Nhật Bản. Sau đây, chúng tôi sẽ điểm mặt thiệt hại của từng cơn bão trong danh sách khét tiếng này:
1. Cơn bão Cat.5 đầu tiên của năm 2018 là bão nhiệt đới Marcus, với sức mạnh vừa qua Category 5 một chút, sức gió 257 km/g và áp suất khí quyển ở trung tâm cơn bão là 912 milibar. Mức áp suất này được xếp vào hàng thứ 10 thấp nhất trong lịch sử ghi nhận bão nhiệt đới của Australian. Trước khi đạt sức mạnh Cat.5, Marcus đã tấn công vào khu vực phía Bắc của thành phố Darwin (Australia) với sức mạnh của một bão nhiệt đới, đánh sập mạng lưới cung cấp điện cho 26.000 hộ gia đình tại đây và gây thiệt hại 75 triệu USD.
2. Sau khi đổ bộ đảo Guam vào ngày 4/7/2018 với sức mạnh của một cơn bão nhiệt đới, Siêu bão Maria đã trở thành cơn bão Cat.5 đầu tiên của vùng biển Tây Bắc Thái Bình Dương trong năm 2018, tăng cấp từ một cơn bão nhiệt đới chỉ với sức gió 112 km/g lên siêu bão Cat.5 với sức gió 257 km/g và áp suất khí quyển 915 milibar chỉ trong vòng 24 tiếng đồng hồ. Đây là một trong những tốc độ tăng cấp nhanh nhất từng được ghi nhận và quan sát nơi bão nhiệt đới. Sau khi tấn công quần đảo Yaeyama và thổi qua Đài Loan vào ngày 10/7/2018, Maria đã đổ bộ trực tiếp tại tỉnh Phúc Kiến, Trung Quốc vào buổi sáng sớm ngày 11/7/2018, giết chết 2 người dân và gây thiệt hại 600 triệu USD.
3. Siêu bão Lane là một trong những cơn bão gây thiệt hại nhất khu vực phía Đông Thái Bình Dương trong năm 2018, mặc dù nó đã không đổ bộ vào đất liền. Hãng bảo hiểm thảm họa khí hậu Aon ước tính cơn bão đão gây thiệt hại trị giá 200 triệu USD ở Hawaii, với 1 người dân bị chết.
4. Siêu bão Walaka đã không ảnh hưởng đến bất cứ hòn đảo nào có dân cư, nhưng sượt qua ở vị trí rất gần hòn đảo Johnston Atoll hoang vắng với sức mạnh Cat.4, buộc 4 nhà khoa học đang nghiên cứu ở đây phải di tản. Trên đường di chuyển lên phía Bắc, sóng cồn do Walaka gây ra đã nhấn chìm và xóa sổ hòn đảo phía Đông trong rạn đảo san hô French Frigate.
5. Siêu bão Kong-rey đã giết chết 3 người dân và gây thiệt hại hơn 100 triệu USD cho Nam Hàn và Nhật Bản. Kong-rey đạt cấp độ Cat.5 cùng lúc với siêu bão Walaka ở khu vực trung tâm Thái Bình Dương, đánh dấu lần thứ 7 trong lịch sử ghi nhận thời hiện đại về việc xuất hiện nhiều cơn bão Cat.5 cùng một lúc trên bề mặt Trái Đất.
6. Siêu bão Jebi đạt sức mạnh đỉnh điểm Category 5 với sức gió 281 km/g và áp suất khí quyển 915 milibar vào ngày 31/8/2018, và bắt đầu giảm cấp trước khi đổ bộ vào miền Tây Nhật Bản, gần tỉnh Osaka vào ngày 4/9/2018 với sức mạnh Cat.2. Jebi gây ra gió lốc, sóng cồn, ngập lụt rộng khắp trên toàn nước Nhật với tổng thiệt hại từ 3 tỷ – 5,5 tỷ USD. Ít nhất 17 người dân đã bị giết chết và 600 người dân khác bị thương. Theo Cơ quan Khí tượng Nhật Bản (Japan Meteorological Agency), Jebi là cơn bão mạnh nhất từng đánh vào đảo lớn Honshu của Nhật kể từ cơn bão Yancy năm 1993.
7. Siêu bão Mangkhut (Măng Cụt) giảm cấp một chút khi tấn công vào miền Bắc Philippines ngày 15/9/2018 với cấp độ Category 5, sức gió 265 km/g, giết chết 127 người dân và gây thiệt hại 600 triệu USD tại quốc đảo này. Sau đó, theo Cơ quan Khí tượng Trung Quốc (China Meteorological Agency), Mangkhut đã đổ bộ vào Hong Kong và Trung Quốc vào ngày 16/9/2018 với sức mạnh chênh lệch Cat.2/Cat.3. Mangkhut được xem là cơn bão mạnh nhất từng tấn công Hong Kong kể từ cơn bão Ellen năm 1983, và đã gây thiệt hại 2 tỷ USD cho Hong Kong và Trung Quốc.
8. Siêu bão Trami (Trà Mi) đã tràn qua đảo Okinawa (Nhật Bản) với sức mạnh Cat.2, sau đó đổ bộ vào quận Wakayama ngày 30/9/2018 với sức mạnh Cat.1, sức gió hơn 136 km/g. Trami xé nát và gây thiệt hại lớn cho các hòn đảo chính của Nhật, giết chết 4 người và làm bị thương hơn 200 người. Ít nhất 6.000 ngôi nhà và các cơ sở hạ tầng khác đã bị hư hỏng do gió lốc và lũ cuốn, với tổng thiệt hại ít nhất 1 tỷ USD.
9. Siêu bão Willa đã gây thiệt hại 50 triệu USD khi đánh vào các bang thuộc Mexico là Sinaloa, Nayarit, Jalisco, Durango, và Zacatecas, giết chết 6 người dân. Riêng thiệt hại về nông nghiệp ở lưu vực sông Las Cañas đã là 10 triệu USD.
10. Siêu bão Yutu đổ bộ trực tiếp Philippines với sức mạnh Cat.2 vào ngày 30/10/2018, giết chết 27 người dân và gây thiệt hại trị giá 75 triệu USD.
Cần phải nói thêm rằng, đã có hai siêu bão mang sức mạnh Cat.4 đổ bộ vào Mỹ – là Michael và Florence, tàn phá và gây thiệt hại nặng nề.
Lúc 12:15 (giờ CDT, tức 17:15, giờ UTC), ngày 10/10/2018, siêu bão Michael đổ bộ vào Mexico Beach, Florida, và gần căn cứ không quân Tyndall, với cường độ lớn nhất của Cat.4, cận Cat.5, sức gió đạt 250 km/g. Giá trị thiệt hại do Michael gây ra là 4,5 tỷ USD, trong đó từ 1,5 tỷ đến 3 tỷ USD nằm ở phần thiệt hại của cư dân, còn khoản 500 triệu đến 1 tỷ USD kia thuộc về thiệt hại thương mại. Một tuần sau khi bão Michael đổ bộ vào Florida Panhandle, hơn 1.000 vẫn còn chưa rõ tung tích. Ít nhất 34 người đã chết trong cơn bão kinh khủng này – 24 người ở Florida, 3 người ở North Carolina, một ở Georgia và 6 ở Virginia.
Dù siêu bão Florence đã giảm cấp từ Cat.4 xuống Cat.1 trước khi đổ bộ vào Wrightsville Beach, North Carolina ngày 14/9/2018, nó lại ngậm rất nhiều hơi nước và trút xuống Elizabethtown, North Carolina, hơn 914mm nước mưa chỉ trong vòng vài giờ. Cơn bão đã nhấn chìm North Carolina trong biển nước, làm vỡ toang nhiều đập chắn, gây ô nhiễm than bùn và phân heo từ nhiều trại súc vật khổng lồ trong khu vực này. Mức thiệt hại do Florence gây ra ước tính từ 17 tỷ đến 22 tỷ USD và có thể còn cao hơn nữa — theo phân tích của hãng đầu tư tài chính Moody’s Analytics. Ít nhất 37 người đã bị giết chết trong các tai nạn liên quan đến cơn bão — 27 người ở North Carolina, 8 người ở South Carolina và 2 người ở Virginia. Florence cũng đánh sập mạng lưới điện cung cấp cho 343.000 cư dân ở North Carolina.
Năm 2019 bắt đầu với sự trở lại của chu kỳ khí hậu El Niño, sẽ làm gia tăng thêm nhiệt lượng trong bầu khí quyển, gây khí hậu cực đoan xảy ra ở nhiều vùng trên thế giới. El Niño được chính thức công nhận khi nhiệt độ ở vùng xích đạo của Thái Bình Dương gia tăng hơn 1°C so với bình thường và mức tăng nhiệt đó được duy trì trong 6 tháng. Trong suốt chu kỳ khí hậu El Niño, nước biển ở khu vực trung tâm và phía Đông Thái Bình Dương sẽ ấm hơn bình thường, và vì thế, Bờ Tây của nước Mỹ sẽ đón nhiều cơn bão khủng khiếp trút nhiều lượng nước mưa hơn. Những nơi như Australia, Indonesia, Đông Nam Á, Ấn Độ và Châu Phi có thể phải đối mặt với các cơn hạn hán vì khí ẩm bị đẩy đi khỏi các khu vực này. Ngoài ra, El Niño cũng làm giảm số lượng bão xảy ra ở Vịnh Mexico và khu vực phía Tây Đại Tây Dương, nhưng gây ra bão nhiều hơn trên Thái Bình Dương.
Đầu năm 2019, chúng tôi muốn cung cấp cho các bạn một cái nhìn tổng quát về các cơn bão đã xảy ra trong năm 2018 để hiểu hơn về tình hình khí hậu trên toàn cầu đang gia tăng tính cực đoan, sức mạnh và số lượng như thế nào khi biến đổi khí hậu xảy ra. Chúng ta nên để ý rằng, khi các cơn siêu bão xảy ra, sẽ có những hậu quả như sau:
1. Các nước giàu thiệt hại về giá trị cơ sở vật chất (trị giá tỷ USD), còn các nước nghèo bị thương vong dân thường nhiều hơn.
2. Bão Cat.1, Cat.2 hay Cat.4 đều có sức tàn phá ghê gớm gần như nhau khi đổ bộ vào đất liền. Một cơn bão Cat.2 vẫn có thể nhấn chìm cả một khu vực đất liền rộng lớn, thổi bay các tàu hàng container khổng lồ, nếu nó có đủ hơi ẩm, sức mạnh của gió xoáy khi đánh vào đất liền. Bão đi càng chậm và càng lòng vòng thì càng nguy hiểm.
3. Mỹ, Trung Quốc và Nhật là các quốc gia hứng nhiều siêu bão nhất. Điều đó cũng hợp lý thôi – vì họ chính là những kẻ xả thải khí nhà kính nhiều nhất gây nóng lên toàn cầu và biến đổi khí hậu. Có vay ắt có mượn. Chỉ tội nghiệp cho Philippines, Việt Nam và một số đảo quốc nhỏ khác – không làm, hoặc làm ít, nhưng vẫn phải giơ đầu ra chịu báng. Tổng mức năng lượng trong một vòng đời của mỗi cơn siêu bão Cat.2 có sức mạnh tàn phá ngang bằng trung bình 10.000 quả bom nguyên tử thả xuống Hiroshima. Đối với siêu bão Mangkhut khi đánh vào Philippines với sức gió Cat.5, nó tương đương 500.000 quả bom hạt nhân.
Đối với Việt Nam, trong hai năm liên tiếp, chúng ta đã chứng kiến có đến 4 cơn bão đi lệch về phía Nam một cách bất bình thường:
1. Bão Damrey có sức mạnh cấp 12, giật cấp 13, đổ bộ vào miền Nam Trung Bộ – tỉnh Khánh Hòa, Phú Yên vào ngày 4/11/2017
2. Bão Tembin có sức mạnh cấp 10, giật cấp 11, đi sượt qua mũi Cà Mau vào ngày 25/12/2017.
3. Bão Usagi có sức mạnh cấp 12, giật cấp 13, đổ bộ vào thẳng thủ phủ kinh tế Sài Gòn của miền Nam Việt Nam, nhấn chìm gần như 3/4 diện tích thành phố này vào ngày 25/11/2018.
4. Bão Pabuk hiện đang đi sượt qua mũi Cà Mau (ngày 2/1/2019) với độ phủ hoàn lưu bão sẽ gây mưa to đến rất to cho các tỉnh Nam Bộ.
Trong tương lai, Đồng Bằng Sông Cửu Long – nơi được xem là có khí hậu ôn hòa, thích hợp cho nền kinh tế nông nghiệp – thủy hải sản, sẽ phải đón nhiều hiện tượng khí hậu cực đoan như sau:
– Bão Cat.1 và Cat.2: thổi bay hàng trăm nhìn căn nhà lá và cấp 4, gây sạt lở bờ biển, nhấn chìm các vườn trái cây, ruộng lúa và vuông tôm.
– Hạn hán cực đoan: nền nhiệt tăng và lưu lượng sông Mekong bị giới hạn do các con đập thủy điện của Trung Quốc, Lào và Cambodia trên thượng nguồn. Lưu lượng phù sa bồi đắp cũng bị thiếu hụt sẽ làm cho toàn bộ lưu vực hạ nguồn sông Cửu Long bị sụp xuống bên dưới mực nước biển.
– Mực nước biển dâng cao ít nhất 5m (theo kịch bản khí hậu +2°C – kịch bản tối thiểu mà tất cả các nền kinh tế thế giới đang hướng đến): gây xâm thực mặn nghiêm trọng và nhấn chìm toàn bộ vùng đồng bằng dưới các con sóng của Biển Đông.
Chúng tôi thiết nghĩ để có một tương lai bền vững, 25 triệu người dân thuộc khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long nên được chuẩn bị di dời, định cư và xây dựng sinh kế vững chắc ở các vùng địa hình cao hơn ở miền Đông Nam Bộ và Tây Nguyên. Chúng ta chỉ còn có 1 thế hệ để chuẩn bị cho điều đó. Nếu không, thế giới sẽ tiếp tục chứng kiến một thảm họa nhân đạo và cuộc ra đi đào thoát vĩ đại lần thứ 3 của thuyền nhân Việt Nam với tư cách tị nạn khí hậu.
Phần chia sẻ ý kiến